2001-03 Monument ’t Riefel

't Riefel is één van de boerderijen in onze gemeente die eigendom zijn van de Sint Anthony Groote Broederschap in Zutphen. Lees het artikel.

Voor de herdenking van het 550-jarig bestaan dit jaar zijn pachters en huurders (circa 80 personen) uitgenodigd voor een bijeenkomst in de Sint Walburgkerk. Zij worden verwelkomd met een toespraak van olderlieden-voorzitter L. Montijn. Organist Bert Matter geeft een demonstratie op het beroemde Baeder-orgel. Ook krijgt men uitleg over de Anthonius-muurschilderingen. De dag wordt afgesloten met een diner tijdens een cruise op de IJssel.

Historie en ligging van ’t Riefel.
Het erf met forse krukhuisboerderij, “’t Riefel” genaamd, is gelegen op het oude gelijknamige landgoed dat in een kampenlandschap westelijk van het dorp Hengelo ligt. Het grenst aan het Broekgebied van de buurtschap Bekveld. Het erf ligt tegen de zuidrand van de Riefelerkamp, die in zijn benaming verwijst naar een particuliere ontginning (meestal bouwland), in dit geval omgeven door bossen. De geschiedenis van “Het goed Riefel” gaat terug naar de middeleeuwen. Het goed “Groot Riefel” wordt reeds in 1478 vernoemd in het archief van de St. Anthonius Groote Broerderschap te Zutphen. De Broerderschap werd in 1494 samen met het St. Anna Gilde eigenaar van het goed “Groot Riefel” en de hofstede “Zarync”. Opgericht als gilde had de Broederschap zich tot taak gesteld zich te ontfermen over het lot der armen. In 1841 heeft het St. Anna Gilde haar helft van het goed verkocht aan de St. Anthonius Groote Broerderschap.

De boerderij dateert in zijn huidige vorm vermoedelijk uit de 18e eeuw. ln 1954 is de boerderij verbouwd naar ontwerp van de Zutphense architect Warnaar. De lage zijmuren van het achterhuis zijn daarbij opgemetseld en het voorhuis is geheel met riet afgedekt en voorzien van dakkapellen. De gevels van het achterhuis zijn licht gewijzigd. lntern is de indeling van het voorhuis enigszins gewijzigd. Aan het eind van de 19e eeuw is er op het linkerachtererf een parallelschuur van het type hallehuis gebouwd. De boerderij is met de achtergevel (Zuid) gericht op de Riefelerdijk, de weg van Hengelo naar Zutphen, en ligt ruim daarvan af.

Plattegrond en opbouw.
De boerderij is een rechtszijdig ontwikkeld krukhuis met een fors voorhuis, bestaande uit een bouwlaag met zolderverdieping. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen gemetseld in kruisverband. Het voorhuis is voorzien van een rietgedekt schilddak; het achterhuis heeft een afgewolfd zadeldak en is deels met riet en deels met rode oud-Hollandse pannen belegd.

Het voorhuis.
Het voorhuis wordt gevormd door een rijzige bouwmassa die rechtszijdig tot kruk is uitgebouwd en linkszijdig is opgetild. De kruk steekt circa 1,5 meter voorbij de zijgevel van het achterhuis. Het schilddak is voorzien van een keramische nokvorst en is belegd met riet. De voor- en zijschilden hebben dakkapellen met draairamen. Het voorhuis heeft thans grotendeels nog de oorspronkelijke indeling met van links naar rechts een bijkeuken, de gang, de grote kamer en een opkamer waaronder een kelder. Bij de verbouwing in 1954 zijn de bedsteden (twee in de grote kamer en twee in de opkamer) en de achter de opkamer gelegen slaapkamer verwijderd. Op de zolderverdieping zijn drie slaapkamers gemaakt.

De voorgevel.
De voorgevel kent een nog oorspronkelijke a-symmetrische indeling met van links naar rechts een keukenraam uitgevoerd als 6-ruits schuifraam, een brede voordeur met fors roedenverdeeld bovenlicht, twee woonkamerramen uitgevoerd als meerruits schuiframen en op ruime afstand daarvan een opkamerraam uitgevoerd als 9-ruits schuifraam waaronder een kelderkozijn met rechtszijdig opgeklampt luik. De woonkamerramen en het opkamerraam hebben groen geschilderde paneelluiken. Het bijkeukenraam heeft groen geschilderde luiken. ln de as van het rechtermeerruits schuifraam bevindt zich een niet oorspronkelijke dakkapel. De gevelopeningen zijn gevat in rollagen en eindigen in strekken. ln de rechterzijgevel is in 1954 een 9-ruits schuifraam met paneelluiken toegevoegd. Daaronder bevindt zich een kelderkozijn; de dakkapel dateert eveneens uit 1954. De linkerzijgevel bevat een niet-oorspronkelijk dubbel draairaam met 6-ruits bovenlichten voorzien van luiken.

Lees verder op pagina 3