Langzaam maar zeker kwamen ook de berichten dat de bevrijding niet lang meer op zich zou laten wachten. De Duitsers deden nog van allerlei rare stuiptrekkingen. Fietsen en paarden werden gevorderd. Doetinchem werd gebombardeerd waarvan wij de rookpluimen konden aanschouwen en het gedreun konden horen.
En zie: één april, de bevrijding was daar. Wijb de Vries was ’s morgens naar kasteel ’t Zelle geweest, waar de Canadezen al aanwezig waren. Toen hij terug kwam zei hij: “We zijn bevrijd.” Inmiddels konden wij de tanks aan horen komen. We haastten ons zo snel mogelijk langs Oom Enzerink, via Besselink, door Venusdieksken naar de Ruurloseweg, even voorbij ’t Zelle richting Hengelo. Het was een hels lawaai, al die tanks vol met Canadezen, een machtig mooi gezicht! Wij hadden een witte lap meegenomen en wij zwaaiden en zwaaiden maar. Bij een tankwal stonden plotseling twee Duitse soldaten. De een gaf zich over, stak de handen in de hoogte en de ander vluchtte weg en werd doodgeschoten. Ook dat hoorde bij de bevrijding. Alles vloog als in een soort roes aan ons voorbij.
Voor de naaste buren werd er een bevrijdingsfeestje bij mijn ouders georganiseerd. Daarbij werd bier getapt uit een echt biervat. Iedereen was blij en dankbaar dat alles zo goed was afgelopen. De familie Basten uit Westervoort huisde nog steeds in de schuur. Ze hielpen mee op ons bedrijf en in de huishouding. Ook kon je ’s avonds de V-1 of V-2’s zien overvliegen. Deze zagen er uit als een raket met een vuurstaart en vlogen richting Engeland. Sommigen kwamen niet verder dan Leesten, Vierakker en zodoende zijn ook in die omgeving veel boerderijen in vlammen opgegaan. Toen wij reeds waren bevrijd was de strijd om Zutphen nog in volle gang. Je hoorde de kanonnen hun verwoestende werk verrichtten. Je zag vliegtuigen duikvluchten maken met mitrailleurvuur. Hoeveel mensen moesten in het uur van de bevrijding nog sterven?
Bij mijn ouders maakte men zich op voor nog een blijde gebeurtenissen. Op 15 april 1945 werd bij het onderduikersechtpaar de Vries het tweede dochtertje in de morgenuren geboren. Dokter Dwars hielp bij de bevalling en zei tegen mij, dat ik een zusje had gekregen. Dat was natuurlijk niet zo. Overal kwamen de luiermandjes uit de kast, want er was natuurlijk niets te krijgen.
Meneer de Vries was hele dagen weg. Ik denk voor de binnenlandse strijdkrachten, omdat hij een legerkostuum droeg. Daardoor leek hij precies op een ‘Tommy’. Hoelang de familie de Vries nog bij ons is gebleven, weet ik niet meer. Ook de heer Basten uit Westervoort is na de bevrijding weer teruggegaan en trof daar zijn huis zwaar beschadigd aan. Ik denk dat de familie Basten ook nog een tijdje bij ons heeft gewoond. Jammer genoeg kan ik mij dat niet precies herinneren. Wel weet ik nog dat mijn vader en broer Herman met paard en wagen de familie Basten weer naar Westervoort terug hebben gebracht en dat het niet zo’n gemakkelijke reis is geweest, omdat de wegen nog heel slecht waren. Toch zijn ze weer heelhuids thuis gekomen.
De contacten zijn gebleven. Zowel de familie de Vries als de familie Basten komen nog steeds terug op ‘Het Stapelbroek’. Beide families zijn bij het afscheid nemen om weer terug te gaan naar hun huis – het leven ging immers weer verder – door ons uitgezwaaid. We zijn vervolgens voor het huis gaan staan en hebben hen nagekeken tot ze uit ons gezichtsveld verdwenen. Wonderlijk aan het geheel is, dat wij op nagenoeg dezelfde plek stonden als op tien mei 1940 toen wij de eerste Duitse vliegtuigen zagen komen. Wederom waren er tranen. Tranen van weemoed, want het waren bewogen jaren geweest, vol angst en spanning. Maar ondanks alles toch ook met humor en gezelligheid. We hebben geleerd waardering voor elkaar op te brengen.
Wat mijn vader en moeder Menkveld op ‘Het Stapelbroek’ hebben verricht was uniek. Zij hebben zich verzet tegen de vijand en hun leven daarvoor in de waagschaal gesteld. Hulde, alle hulde daarvoor.
D. Hissink-Menkveld