EGGS FOR SOAP
Na 12 september 1944 (de Slag om Arnhem) eisten de Duitsers via het Gemeentebestuur de mannen op voor graafwerkzaamheden. De burgemeester weigerde hieraan mee te werken en dook met het personeel van de secretarie onder. Een en ander speelde zich af op dinsdag 19 september. Ook het bevolkingsregister werd meegenomen.De dag erop was er al een nieuwe burgemeester, afkomstig uit de Betuwe en deze werd al snel gevolgd door een aantal N.S.B.’ers.
Vanaf dat moment moest er gegraven worden. Een groot aantal mannen bleef weg of dook onder. Er werd gevreesd voor represailles of een gijzeling. Waardevolle spullen werden verstopt. Vervolgens eiste het gemeentebestuur opgave van de inwoners zelf. Daar werd verschrikkelijk mee geknoeid. Namen die niet bestonden werden opgegeven en welke wel bestonden werden verzwegen.
Er waren niet voldoende mannen komen opdagen. Daarom werden er mensen in gijzeling genomen waaronder notaris van Ballegooyen, Ds. Kwint en de pastoor. Dit had tot resultaat dat zich alsnog voldoende mannen aanmeldden.
In november begonnen de N.S.B.-ers zich behoorlijk te roeren. De landwachters trokken er dikwijls op uit om het een en ander van de mensen te vorderen. 5 februari werd een aantal woningen door de Wehrmacht gevorderd,o.a. ‘De Spannevogel’ (gelegen aan de Meeninklaan ter hoogte van de huidige Rondweg) waar de familie Schipper woonde met 7 geëvacueerden uit Vlissingen. Mevrouw Schipper met haar twee dochters (Ger was onderwijzeres en Dien werkte op het distributiekantoor) werden bij ons ingekwartierd. Het studeerkamertje beneden en een slaapkamer boven werden hen toebedeeld. Binnen 24 uur moesten ze er weer uit. De Spannevogel werd tot ‘Krankenstube’ ingericht. Alles kwam bij ons vol te staan.
Donderdag 22 februari.
De school draaide net weer. ’s Middags ging meester Dorgelo op huisbezoek. Enkele ogenblikken later stonden er twee mannen aan de deur om huiszoeking te doen. Speciaal werden de kamers van de familie Schipper doorzocht. Eerst beneden. Ondertussen kwam Dien Schipper, via de achterdeur, thuis. Toen ze merkte dat er beneden huiszoeking was, snelde zij naar de slaapkamers boven. De heren hoorden dat en vlogen achter haar aan. Door de consternatie vergaten ze haar te arresteren. Zij ging hals over kop weg via de achtertuin, door de Hofstraat naar de familie Disbergen. Rinus Disbergen haalde een stortekar en onder stro gepakt werd zij naar Varssel gereden.
De heren landwacht bemerkten hun fout en vloekten. Wat zij wel bij ons vonden, zowel beneden als boven, waren een aantal bonkaarten. Ger en Dien Schipper werkten voor de ondergrondse. De matras van het bed lag vol bonkaarten en geld voor de ondergedoken politie. Ook vonden ze een persoonsbewijs. Ze dachten dat die persoon bij ons ondergedoken zat.Vervolgens gingen beide mannen naar de kerk. In de consistoriekamer vond op dat moment een Kerkeraadsvergadering plaats en daarbij was ook meester Dorgelo aanwezig. De vergadering was nauwelijks begonnen, toen de landwacht binnen kwam met de boodschap dat meester Dorgelo onmiddellijk bij de burgemeester moest komen. Hij werd gefouilleerd. Men zei niets en liet hem enkele uren op de secretarie in het gemeentehuis zitten. Vervolgens werd hij, zonder verhoor,naar de cel gebracht. Wat was er gebeurd. Waarom? In de cel was het volgens zijn zeggen erg vuil. Pas de volgende morgen hoorde hij wat er aan de hand was. Omdat er nog al wat in zijn huis gevonden was, werd hij gearresteerd. Vrijdagmiddag werd hij bij de secretaris geroepen. Hij kreeg uitleg, maar moest gevangen blijven tot het onderzoek was afgerond. Die dag waren een groot aantal mensen gearresteerd, waaronder het distributiepersoneel zoals de gebr. Jansen (Spalstraat), Freule van Heemstra en Anneke Dorgelo (dochter), omdat deze mensen levensmiddelenkaarten hadden uitgereikt aan een aantal onderduikers.
Ook is in die dagen een overval gepleegd op het distributiekantoor. Ik kan mij niet herinneren of dat genoemde dag is geweest. De zaterdag erop werd ook mevr. Schipper gearresteerd.Vanaf vrijdag, na het verhoor, mocht Dorgelo in het gemeentehuis bij de andere gearresteerden samen zijn. Dat was in ieder geval gezelliger. Eten werd hem van huis gebracht.Men zat met 10 gearresteerden in de trouwzaal, boven in het gemeentehuis.
Lees verder op pagina 8