’t Anbesteden van de melkritten in de veurege eeuw.
Uit De Olde Kaste 2009-03
Auteur: Eddy Geurtsen
’t Was in ’t begin van de jaoren viefteg dat de botterfabriek van Bronsvoort in ’t leste van oktober de jaorlekse anbesteding van de melkritten had ehollen in de zaal van cafe ’t Smikkeltjen. Toon Bekkers, Gradus Endeman, Hendrik en Jan Willem Oldhuus waarn ok naor de anbesteding ewes en stonnen buten nog effen nao te kaarten. Hendrik Oldhuus had ‘n veurstel en zei: ‘A’w ’s effen met mekare naor De Halve Maone gingen um der ene te nemmen op den goeien afloop. Ze vonden ’t allemaole bes en kregen de fietse bi-j de heurne en gingen der op af. Toen ze bi-j De Halve Maone binnen kwammen zatten der al enkeln die ok op de anbesteding waarn ewes. Ze gingen an taofel zitten en Neut, de cafébaas, kwam de bestelling opnemmen en ’t gevraogde brengen. Naodat ze borreltjes dronken wodden de stemming vroleker. Gradus Endeman, die niet völle in ’n café kwam, begon ’s um zich hen te kieken en zag opens de jachthond van Bertus Neut liggen bi-j ’n beste haze. Bertus Neut die ’n verwoed jager was, maor meestied meer wind schot dan hazen, zei: ‘Jao, i-j kiekt now wel bastend glunderend nao den haze, maor zolange de hond der bi-j lig verspil ik ’n halve liter jenever as der van oewluu ene is die den haze dörft op te pakken’. Gradus Endeman ston op van de stoel, waggeln der zuutjes an hen, kek den hond strak in de ogen, pakken de haze op en liep der met op de buutendeure an. ‘Zoiets he’k nog nooit met emaakt’, zei Bertus Neut, ‘maor den halven liter jenever he’k verspölt’, en zetten um bi-j de andern op taofel. ‘En die paar borreltjes die’j al heb ehad bunt ok veur mien rekkening’, zei e. Maor hi-j kreeg de haze wel weer met de boodschap ’n goeien hond te kopen. ‘Laot wi-j dén halven liter der maor bi-j in laoten trouwen’, zei Gradus Endeman. Now, door waarn Toon Bekkers en de gebroeders Oldhuus ’t met eens.
Op ‘n gegeven moment zei Bertus Neut: ‘Jonges, maakt um läög, want ’t is zo slutingstied en ik wil gien trammelant met de veldwachter’. Zi-j hebt de leste borreltjes uut de flesse egotten en toen de glaeskes läög waren bunt ze met ’n ‘welterusten Bertus’ ’t café uut-egaon en hebt de fietsen op ezoch. Ze bunt der zo goed en kwaod as dat gong op gaon zitten en met ’n slakkengang van links naor rechts en weerumme op huus an egaon. Halverwaege ’t gedoete van Gradus Endeman ston der ’n banke van ’t VVV in de barm van de weg. ‘Effen uutblaozen’, zei Toon Bekkers en ging op de banke zitten. Ze zatten amper vief minuten, want de andern waarn der ok bi-j gaon zitten, toen Jan Willem Oldhuus op sprong net of um ’n wespe stok en zei: ‘Heremientied nog an toe, noe’w he’k toch Tonia zo belaofd um vanaovend effen an te kommen’. I-j mot wetten dat Jan Willem der veur an ’t laern was um ’n keer met Tonia van Willem Steenslag an de gange te kommen. ‘Kom op’, zei Hendrik Olthuus, ‘dan gao’w der hen, want wi-j bunt samen uut, dan ok samen thuus’.
‘Ik gao ok met’, zei Gradus Endeman, ‘as wi-j dan de sigaren die’w op de anbesteding ekregen heb, an oew anstaonde schoonvader geeft, dan völt alles nog bes weer in goeie eerde’.
‘Hier he’j mien sigare ok’, zei Toon Bekman, ‘maor ik kan niet metgaon, want ik mot nao Olbert Bilbargen hen melken, want die bunt vandage naor de brulfte’. Gradus Endeman de’j zien sigare der ok bi-j. Zi-j haspelden weer op de fietse en slakkerden op Willem Steenslag op an. Toen ze door ankwammen was alles in diepe röste.
Opens begon Hendrik Olthuus zo erbarmelek te lachen dat de hele buurte der wakker van zol wodden. Vrouw Steenslag, die de butenlampe an had estokken kwam naor buten um te zien wat der gaonde was. Hendrik en Jan Willem Olthuus waarn druk an de gange um Gradus Endeman weer op zien onderstel te zetten, want hi-j was op de kop aover ’t gaas van de bloemenhof estoekt.
Toen hi-j weer in zien normale positie ston bunt ze maor met vrouw Steenslag naor binnen egaon. ‘Jao’, zei Hendrik Olthuus, ‘’t zit zo, onze Jan Willem is ’n betjen flauw en wol veur ’t slaopen gaon effen ’n smoksken halen van Tonia’. Jan Willem en Gradus Endeman gingen der zitten. Jan Willem lei de sigaren op taofel. Vrouw Steenslag räökeln de kachel weer op gang en zetten de kettel op ’t fenuus um ’n stark kopken koffie te zetten. Hendrik Olthuus nom de sigaren van de taofel en ging der met nao Willem Steenslag die nog in bedde lei. Hendrik ging op de knene op bedde zitten en begon Willem de sigaren veur te tellen van 1, 2, 3, 4. Hi-j pakten den eersten weer op en tellen wieter 5, 6, 7, 8. Hi-j wol nog wieter tellen, maor Willem zei: ‘Hendrik, veurlopeg he’k sigaren genog, gaot naor de kökken en ziet ’s of Mina de koffie klaor hef’.
Willem ston ok op en klejen zich an, want der zol nog wel wat motten gebeurn veurdat alles weer in de röste was. Tonia had zich nog niet laoten zien, maor dat kump nog wel.
Opens begon Gradus Endeman te kreunn en te stönnen. ‘Wat he’j?’, vroeg Hendrik Olthuus. ‘Ik mot naor ’t huusken’ zei Gradus. ‘Kom maor op’, zei Hendrik, nom ‘m onder den arm en strompelden der met nao de daele. Ze stoekten met eur beiden aover ’n paar zak mael die de maelkeerl dén dag ebracht had, maor Hendrik kreeg Gradus toch zowied dat hi-j op de plee zat zonder dat hi-j de bokse liet zakken. Nao ’n paar minuten zei Gradus niks meer, maor Hendrik pakken um bi-j de klavieten, trok ‘m aoverende en stoethaspelen der weer met naor de kökken. Vrouw Steenslag de’j nog ’n köpken koffie in. Toen ze de koffie ophadden zei Willem: “Noe’w zolt wi-j ’s zien da’w Gradus in huus kriegt”. ‘Ik gao met’, zei Hendrik Olthuus, ‘dan kan Jan Willem effen met Tonia praoten in de tied dat wi-j vot bunt’.
Willem Steenslag en Hendrik gingen met Gradus Endeman op pad. Zi-j mossen deur den Boldiek en dat ging nog lange niet vanzelf, want ’t was altied nog ’n zandweg en ok nog onlieke. Halverwaege den Boldiek begon de hond van Velder Bat te blökken. ‘Wat is dat?’, vroeg Gradus. ‘Oh’, zei Hendrik, ‘de hond van Bat Velders slöt an, maor hi-j slöt ok wel weer af’. ‘Foi, foi’, stönnen Gradus, ‘wat zal Daatjen in de ratse zitten umda’k zolange uutblieve’. ‘Gin zörge’, zei Hendrik Olthuus, ‘zi-j wet toch da’j in goed gezelschap bunt, en as wi-j oew dalek achter de deure hen schoeft vlug ze oew um den hals van bli-jschap’.
Willem Steenslag had onderweg nog niet völle praot maor was bli-j dat ’t ende in zich kwam. Want ’t viel niet met um met twee halfzatte kaels en ook nog ’n fietse deur ’n zandweg te gaon. Kort bi-j ’t huus van Gradus Endeman an ekommen zei Willem tegen Hendrik: ‘Breng i-j Gradus maor naor de deure, dan zet ik zien fietse wel weg en wachte op oew’. Hendrik sloffen met Gradus op de deure an, maor veurdat hi-j de klinke anvatten, ging de deure al los. Daatjen pakken Gradus bi-j den arm en trok ‘m de gang in, kek bastend ondeugend en zei: ‘En i-j buten blieven en maak maor gauw da’j vot komt!’. ‘Jao, jao’, zei Hendrik, ‘waes maor kalm, Want hi-j hef ’n besten engelbewaarder bi-j zich, anders was hi-j niet zo best in huus ekommen. Maor dat vernem i-j nog wel veurdat a’j met ‘m in bedde ligt’. De deure sloeg met ’n klap dichte, Hendrik draejen zich umme en zoch Willem Steenslag weer op. Ze begonnen an de terugtocht. Onderweg zei Hendrik tegen Willem: ‘’t Is wel late, maor wi-j ligt nog eerder in bedde, want Daatjen hef der heel wat met te schrobben veurdat ze Gradus ’n betjen teunbaor hef emaakt’.
’t Was bi-jkans half twee toen ze weer bi-j Steenslag in de kökken kwammen. ‘Foi’, zei Willem, toen hi-j der ging zitten, ‘door zo’j muu van wodden’. Mina hef ze nog maor ’n köpken koffie in-egotten en onder ’t koffiedrinken vroeg Hendrik an zien breur Jan Willem, zo tussen neus en lippen weg: ‘Heb i-j oew posjen kinnebakspek ehad?’. ‘Wat’, zei Jan Willem, ‘kinnebakspek, boh foi, ’n mäöltjen onder uut de zak umdat wi-j nog zo late dörfden an te kommen met onze zatte köppe. En zi-j is met ’n helligen kop weer in bedde ekroppen’. De klokke in de kökken sloeg twee uur. ‘Is ’t al zo late?’, zei Hendrik tegen Jan Willem, ‘Wi-j gaot op huus an, Want ’t is toch al ‘n korte nacht’. Ze stonnen op en met ‘n ‘bedankt veur de koffie’ bunt ze op-estapt. Tien minuten later was bi-j Steenslag alles weer in de röste.
Den andern margen ston vrouw Velders effen te praoten an de Boldiek met vrouw Spikkers. Effen der nao kwam vrouw Vukkink der ok bi-j staon en zei: ‘He’j ’t al ezien dat bi-j Gradus Endeman Daatjen ’t hele hebben en hollen, zekt maor ’t hele dagelekse umhulsel van Gradus, op den wasdraod hef hangen?’. ‘Da’s niks gin wonder’, zei vrouw Velders, ‘Want Gradus fietsen gisteraovend al betieds op ’t darp op-an, door was de anbesteding van de melkritten, Want Toon Bekkers he’k ok zien fietsen en zi-j heb nao de anbesteding de melkritten duftig esmeerd’.
‘Jao, jao’, zei vrouw Spikkers, ‘dat bu’j te wachten a’j de mansluu alleen laot gaon’, en door wazzen de andere beide vrouwluu ’t glujend met eens!
Dit verhaal is geschreven en voorgelezen door dhr. Rondeel op de Algemene Ledenvergadering van de Oudheidkundige Vereniging Hengelo Gelderland op 4 maart 2009 in “Ons Huis” te Hengelo. Omgezet in de WALD-spelling door Eddy Geurtsen.