1992-02 Brandspuit

We vinden in de notulen bekende namen van erven (boerderijen) zoals: Leemkuil, Tjooitink, Riefel, Valvelink enz. De vergadering werd voorgezeten door A.C.G. de Veije die tevens wethouder van de gemeente Hengelo was. In de vergadering wordt melding gemaakt van het feit dat de marke zich steeds heeft ingezet voor het welzijn van de bewoners van Hengelo. Geheel in die trant komt dan ook het voorstel het batig saldo, geraamd op f 962,63 te bestemmen voor een goed doel, namelijk de aankoop van een brandspuit. Voor wat nadere informatie over de brandweer had ik daarna een gesprek met dhr. G.J. Harmsen (vroeger smid). Deze was van 1943-1980 lid van de brandweer waarvan vele jaren als commandant. Hij raadde mij aan voor nadere gegevens te zoeken in de notulen van de raadsvergaderingen van de gemeente Hengelo. Deze notulen zijn keurig bewaard. Het kostte dan ook weinig moeite de ingekomen brief te vinden, door de marke geschreven op 17 juni 1881, over de opheffing van de marke en de aanbieding van de brandspuit. Enkele passages uit deze brief:
“Wij hebben de eer door deze u mijne Heren ter kennis te brengen dat in de gehouden algemeene vergadering van gewaarden in het Genootschap “de Marke van Hengelo” is besloten tot ontbinding en finale opheffing van de Genootschap “de Marke van Hengelo”, waarvan het bestaan eeuwenlang teld, heeft al zo van heden af op te houden te bestaan. Getrouw aan de overlevering harer handelingen in vroeger tijdperken om met terzijdestelling van eigen belang dat der gemeente Hengelo zooveel mogelijk te bevorderen heeft ook thans bij de opheffing der Marke de wensch daarvan blijk te geven voorgezeten door het eenparig besluit het batig saldo ad ± f 950,= te bestemmen tot het aankoopen eener brandspuit (aanjager) met toebehoren en deze der gemeente aan te bieden als eene blijvende herinnering aan de Marke Hengelo. Tevens verzoeken wij U de boeken bevattende de handelingen en besluiten betreffende de Marke en verdere bescheiden zoodanıg te bewaren dat deze indien noodig steeds zullen kunnen worden geraadpleegd “
Deze brief wordt behandeld in de raadsvergadering van 24 Juni 1881. Ook hier bekende namen. Op de raadsvergadering waren aanwezig: burgemeester Mossel, de wethouders de Vije en Siemers en de raadsleden Demming, Groot Roessink, Langeler Wissink en Riefel. Besloten wordt de brandspuit met de meeste erkentelijkheid te aanvaarden, alsmede in bewaring te nemen:
-Alle markeboeken, het oudste boek gaat terug tot de periode 1 juli 1612 tot 7 september 1746.
– Een kaart van de marke met 2 details gemaakt in 1820 door J.W. Mellink te V orden.
– Alle rekeningen, aantekeningen en correspondentie “alle in een blikken trommel vereenigd”.
De brandspuit wordt geleverd door de firma J.Pottersman uit Arnhem.

De kosten zijn als volgt:

Brandspuit, compleet van het grootste soort f 750,=
125 m. linnen persslang à f 1,30 f 162,50
5 paar koperen koppelschroeven met pakking f 40,=
Totaal f 952,50
Af: 5% korting f 47,625
Te betalen: f 904,875

Transport f 904,875
Verder worden nog de volgende kosten gemaakt:
Extra slangen en koppelingen f 60,90
Fooi stationsarbeiders in Vorden voor het
op- en afladen van de brandspuit f 2, =
Transport Vorden-Hengelo f 2, =
Fooi voor de werkman van de firma Pottersman
voor de beproeving van de spuit f 2, =
Totaal f 971,775

Aan een goed uitgeruste brandweer is altijd grote behoefte geweest. Wat terug bladerend in de raadsverslagen blijkt dat in 1880 door dhr. H.R. Bovenkerk en andere ingezetenen f. 55,= beschikbaar werd gesteld voor de aankoop van brandslangen. Ook na de tweede wereldoorlog is er door de gemeenschap nog eens geld bijeengebracht voor een tankwagen. Deze tankauto is toen gebouwd door smid Harmsen en garage Herwers. Deze wagen is nog steeds in functie. Of de oude brandspuit (handbediening) nog ergens in een museum bewaard is gebleven is mij niet bekend. Gelukkig blijft de naam “Marke” nog voortleven in de “Markerplas” en de proefboerderij “De Marke”.

H. Klein Kranenberg