1994-04 ’t Averenck

Hengelo kende in vroeger tijden meer kastelen en landhuizen dan de nu nog aanwezige. Enkele namen waren o.a. Het Langeler, Het Stapelbroek, De Dunsborg, De Heisterboom, De Leemkuil, Mokkink en Het Averenck. Over de laatste wil ik graag iets meer vertellen.

Kasteel ’t Averenck’, ook wel aangeduid als landhuis of havesathe, was omgeven door een gracht. Het gebouw werd ook nog gesierd door een klokkentoren en het geheel had een regelmatige aanleg (zie tekening). Aan de voorzijde van het kasteel was het zogenaamde ‘voorplein’ met links en rechts een bouwhuis. In 1825 werd deze regelmaat verstoord, doordat het rechter bouwhuis werd afgebroken. Al in geschriften uit 1378 komt de naam Berent ‘t Averenge voor als eigenaar van het huis. In 1484 komt het in bezit van Steven van Kervenheim. Door welke families het huis tot het jaar 1727 bewoond werd, is niet bekend, maar in dat jaar werd Johan van Essen eigenaar. Van 1841 t/m 1852 heeft er zelfs nog een burgemeester op ‘Het Averenck’ gewoond. Zijn naam was Wilt Adriaan Willbrenninck. Toen in 1874 de laatste bewoner Jhr. Steengracht d’ Oosterland overleed, werd het kasteel voor afbraak geveild. Enkele veilingstukken waren o.a.: ramen, kozijnen, stenen, dakpannen, tegels, balken, een torenuurwerk met wijzerbord, gewichten en verdere toebehoren en inrijpoorten. Vanaf de tegenwoordige Banninkstraat tot aan het kasteel liep een oprijlaan met aan weerszijden drie rijen eiken. Deze oprijlaan liep ongeveer parallel aan de huidige Bruinderinkweg. Rechts van het kasteel stond een boerderij ‘Bründerink’ genaamd, welke vermoedelijk gelijktijdig onder de slopershamer is gegaan.

Dat het verwijderen van de restanten zeer grondig is gedaan, blijkt uit het feit dat er niets meer van de fundamenten is terug te vinden. Wel zijn door de bewoners van het huidige ‘Bruinderink’, de familie Luesink, enkele stukken steen en aardewerk in het land gevonden, waarvan aan te nemen is dat deze afkomstig zijn van ‘Het Averenck’. Ook zijn er nog sporen van een weg terug te vinden die van het kasteel naar boerderij ‘De Doekelenborg’ gelopen heeft. Het landgoed, waarvan ± 120 ha. in de gemeente Hengelo en ± 32 ha. in de gemeente Zelhem lag, werd pas in 1911 samen met enkele boerderijen geveild. Dit geschiedde door een nazaat genaamd Jhr. Mr. Hendricus Adolphus Steengracht, heer van Duivenvoorde, Voorschoten en Veur. Van hem is bekend dat hij geboren is op 25 april 1836 te ‘s Gravenhage en zijn loopbaan begon als kamerjonker van Koning Willem III. Later werd hij kamerheer des Konings en vervolgens kamerheer in buitengewone dienst van Koningin Wilhelmina. Ook was hij lid van Gedeputeerde Staten van Zuid Holland. Jhr. Mr. Hendricus Adolphus Steengracht overleed op 12 mei 1912 te Parijs.

Enkele namen van kopers uit Hengelo waren:
– Bernhard Luesink, landbouwer
– Johannes Klem, manufacturier
– Derk Jan Jansen, koopman
– Bernhard Agterkamp,landbouwer
– Johannes Wilhelmus Rondeel, metselaar en landbouwer
– Hendrikus Albertus Bosman, landbouwer
– Derk Jan Harmsen Berendszoon, landbouwer
– Hermanus Onstenk, rietdekker
– Jan Onstenk, rietdekker
– Reinierus Johannes Lubbers, timmerman en winkelier
– Hendrik Simon Jacob Wansink, koopman
– Derk Jan Maalderink, landbouwer
– Jan Maalderink Berendszoon, landbouwer
– Gerrit Jan Klein Gotink, landbouwer.
En uit Steenderen: Herman Cortumme, landbouwer.

De bij het landgoed behorende landerijen in de gemeente Steenderen zijn waarschijnlijk pas later geveild.
Wim Luimes

Verantwoording:
ECAL Beeldbank