2012-02 Sint Anthony Groote Broederschap

Sint Anthony Groote Broederschap

Na afloop van de Algemene Ledenvergadering 2012 hield de heer G.J. du Marchie Sarvaas, bestuurslid van de Sint Anthony Groote Broederschap en in die hoedanigheid ook wel “Olderman” genoemd, een lezing over de Broederschap. Hier volgt een korte samenvatting van hetgeen hij vertelde.

Zo’n 250 jaar na Chr. leefde in Egypte een kluizenaar die zijn onderkomen had in een grot in de woestijn. Achter in de grot was een bron die zorgde voor drinkwater, maar verder was er geen voedsel te vinden. De kluizenaar vertrouwde op God en warempel, iedere dag kwam er een zwarte raaf aangevlogen die een half brood bij hem bracht. Op een dag kreeg St. Antonius gezelschap van een andere kluizenaar, St. Paulus. Vanaf die dag bracht de zwarte raaf een heel brood.
St. Antonius, die we op afbeeldingen steeds met een varken aan zijn voet zien, is volgens de overlevering 105 jaar oud geworden. Ongeveer duizend jaar later begon de verering van St. Antonius. Hij werd vooral aanbeden in verband met de ziekte ‘Sint Vitusvuur’, een ziekte die ontstond door het eten van moederkoorn. Dat is een schimmel die groeit op rogge en tarwe, na het eten daarvan kan men gaan hallucineren.
In de l3e eeuw werden er ordes opgericht ter ere van St. Antonius en het was in het jaar 1451 dat in Zutphen de Sint Anthony Groote Broederschap werd gesticht met als doel liefdadigheid. De broederschap onderhield een goede relatie met de kerk, in de Walburgiskerk had ze zelfs een eigen altaar.

Bij dit altaar bevond zich een muurschildering met een afbeelding die betrekking heeft op de legende van de drie levenden en de drie doden; drie ruiters rijden langs drie graven die zich openen en waaruit klinkt: “Wat jullie zijn waren wij, wat wij zijn worden jullie”.
Het varken waarmee onze heilige altijd wordt afgebeeld zorgde vroeger voor inkomsten. Het liep rond in de stad en leefde van het afval. Omdat er meer varkens rondliepen waren de varkens van St. Antonius geoormerkt; hun rechteroor was afgesneden.
De naamdag van de heilige is voor de broederschap nog steeds een feestdag, vroeger was het de dag van ‘de blijde maaltijd’. De Sint Anthony Groote Broederschap bezit nog steeds huizen en boerderijen. In Hengelo onder andere het Riefel, Groot Bannink, ’t Gotink, Klein Bannink en Vaalverdink. In Zutphen zijn het Ten Broekehuis en het Ruitershofje onder andere in bezit van de broederschap. De doelstelling om de armen te helpen wordt nog steeds nagestreefd. In het verleden was het wel eens moeilijk om ‘verborgen armoedigen’ te vinden. Er moest dan bij dominee en pastoor worden nagevraagd waar hulp nodig was. Tegenwoordig wordt vooral de voedselbank ondersteund, dankzij deze steun kan er veel goed werk worden verricht. Voor diegene die meer wil weten van de Sint Anthony Groote Broederschap zijn er twee boekjes beschikbaar, via het bestuur van de Oudheidkundige Vereniging te bestellen.

Eddy Geurtsen