Reclames 1952 – Jaargang 21
5 Januari 1952
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 5 no 19 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
Doch binnen een maond wier d’r onrechmaotig en stilzwiegens een klach tegen Bouman in ediend deur den toenmaolige oppasser Denneakamp, dee op goeie voot ston met Kraaienbrink, dus Kraaienbrink zeen kruuwagen. De klach heel in dat Bouman al reeds veur zeen benuuming vescheidene maolen al streupende in de Suderwoldse busse ezeen was, doch datte de toenmaolige oppasser steeds te slim af was ewes zodat dee nog nimmer de kans had ezeen um Bouman op heiterdaod te trapieren. Dit was meer dan dat de Sjanghuusendse heren, de heren van Suderwolde vedragen hannen ekönt. Wel wettende dat een good oppasser van zeleaven ok een good streuper had motten weazen beslotten de Sjanghuusendse heren toch maor um de benuuming van Bouman in te trekken um op anbeveling van Dennenkamp, Kraaienbrink d’r veur in de plaatse te kiezen. Want het wazzen de heren bekend dat Kraaienbrink een eaven vewoed en slim streuper was ewes as Bouman en dat Kraaienbrink zeen vesoen in zoverre had wetten te bewaren um dit op andermans gronden te doon en neet op de eure. En dat was iets dat Bouman naolaotig was ebleven. Dus in dat opzich had Kraaienbrink een streepken veur, zodatte bi’j de heren too as nömmer één wier beschouwd en um de benuuming wier an ezegd.
Twee jaor later wier Bouman toch an esteld as oppasser van Suderwolde um aldaor dienst te doon veur de Sjanghuusendse heren. Op een linke maniere hatte wetten gewaar te worden hoo zeen eerste benuuming af eketst wier. De kruuwagen van Kraaienbrink, wat zeggen wil oppasser Dennenkamp, was reeds oaverleejen too Bouman gewaar wier datte van zeleaven deur toodoon van de oaverlee’jenne bedroagen was uut ekommen. Dit was veur Bouman water op zeen mölleken ewes. Ht’j zol zich wreken, maor op wie? Oppasser Dennenkamp was dood, daor hatte gin vehaal meer op, maor op Kraaienbrink. Kraaienbrink den een wit vuutjen bi’j de Sjanghuusendse heren had wetten te behalen deur um, Bouman op ziet te schoeven. Nee, den zol d’r an Vrog of late, maor betaald zetten dat zol ’t um. Zo mos Bouman al dee tied edach hemmen en was met haat vevuld, tenminste zo wazzen ok de gevolgtrekkens van de rechbanke. Want zo wazzen de gevolgtrekkens wietter, too de boer van ’t Oelennest estruukeld was oaver ’t knienenhol, had Bouman de kans ezeen um Kraaienbrink dee in tegenoaver gestelde richting van achter een fiene denne de boer lag op te passen, met een twaalf kalibers schötte hagel nummer zesse de dood in te sturen. En um naoderhand as beëdigd pesoon Karel Jansen, de boer van ’t Oelennest daor de schuld van in de schoene te schoeven was maor een kleine kunst. Iets watte dan ok edaon hadde um zeen eigen veage lief van de bajes te redden. De bewering van de boer dat de margen van de bewusten ongeluksdag maor ene schot hagel nummer 6 deur de loop van zeen geweer, kaliber 12 was egaon wier bi’j de eerste berechting niet annemmeluk e acht an’ezeen op de plekke in de naobi’jheid van een boomstam dee de boer had an ewezen en waor volgens de boer de fazantehane had motten liggen, vestopt onder een hand vol dorreblaeje, nimmer een fazantenhane te bekennen was ewes. De gevolgtrekkens maken dan ok uut dat Bouman al van te veuren, veur de moord epleegd wier, d’r met op de heugte was ewes met het schieten en ’t vestoppen van de fazantenhane, dee um anders vies edwasboomd zol hemmen en dan “de boer zeen onschuld as een paol boaven water bewezen had. Want inderdaod had t’r maor ene schot de loop van Karel Jansen zeen streupersgeweer velaoten, zodat ’t as een onmeugelukheid beston, dat de boer opzettelijk, oftewel al vallende volgens zeen eigen bewering Kraaienbrink vemoord kon hemmen. En dit was iets waor de rechbanke noe, nao zovölle jaoren ’t volmondig met ens was, zodat nao al dee jaoren dan toch nog eindeluk een volledige vri’jspraok veur Karel Jansen, de boer van ’t Oelennes, deur de rechzaal klonk. Wat de haat en vijandschap tussen Bouman en de boer van ’t Oelennest betroffen had was in zekere zin en in gin mindere maote of hevigheid te bespenren ewes dan de haat dee tussen Bouman en Kraaienbrink bestaon hadde. Want veur lang vevloagen dage too Bouman en de boer van ’t Oelennest nog ongetrouwde kerels wazzen ewes, was ’t veur evallen dat Bouman ruum vief jaor veloofd was ewes met ’t meisjen dat later de boer van ’t Oelenes zeen vrouw wier. Hieroaver was Bouman vebitterd
ebleven tot an ’t ende van zeen leaven. Dee bewering wier estaofd deur Bouman’s eigen vrouw. Want dee had grienende, too eur man nog dood boaven eerde sting weurdelijk an de Klunderhovense veldwachters veteld. (Naodruk verbaojen) ’t geet wieter.
Jongensclub Jong Hengelo
Fokvereniging Hengelo
De Vooruitgang
Scheffer
12 Januari 1952
Lade-lichter
Café Maresch en Besselink kregen Maandag bezoek van een ladelichter. Door hen met een bestelling weg te lokken, kreeg hij zijn kans schoon. Bij de heer Besselink bestelde hij een taxi bij Garage Wolsink, richting Zutphen, zoals hij opgaf, maar onderweg veranderde hij van richting. De politie werd terstond na de ontdekking gewaarschuwd, maar kon hem niet meer achterhalen. Het onderzoek duurt nog voort.
Weldra entstof tegen nieuw type Mond- en Klauwzeer
In de laatste maanden van het vorige jaar zijn er enkele gevallen van ernstig mond- en klauwzeer opgetreden, ook bij reeds geënte dieren. Na onderzoeken is gebleken, dat de oorzaak gezocht moet worden bij een virus van het C-type, dat voordien in ons land nog niet was waargenomen, wel was bekend, dat het C-type was geconstateerd in Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Italië en Griekenland. Hoewel onze veestapel uit de aard der zaak gevoelig is voor het nieuwe type virus, wekt het verloop der geconstateerde gevallen de indruk, dat er toch geen grote neiging tot uitbreiding van deze vorm van monden klauwzeer bestaat. Onmiddellijk zijn met spoed de nodige maatregelen getroffen om een entstof te bereiden, welke bij inspuiting de dieren ongevoelig maakt tegen de besmetting met de C-stam. Deze entstof kan de volgende week reeds ter beschikking worden gesteld van de dierenartsen. De Veeartsenijkundige Dienst raadt aan, het vee, dat reeds geënt is met vaccin O + A, eventueel A 5, nogmaals te laten enten, en wel met C vaccin en niet-geënte dieren te laten behandelen met het drievoudige vaccin, n.l. type O + A + C.
De Boer van ‘t Oelennest
Hoofdstuk 5 no 21 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
„Mien man, nee mien man, altied wasse uuthuuzig, nooit he’k t’r wat an ehad as vedriet en nog us ve’driet. Al zeleaven da’k met um etrouwd bun ewes het e mien vewetten dat ik zien vrouw nooit had wodden motten. Maor Stientjen van Rommers Gat, zo zei hè, den dee met Oelennesboer was etrouwd, dee had zeen vrouw motten weazen, dan wasse d’r tenminste zeker van ewes datte zich rech gelukkig had können geveu’len en een recht gelukkig leaven har ehad.” Jao, dat was’t ewes wat Bouman opstandig had emaakt en waordeur zien leaven en dat van anderen was ve’gald, vegald en vegruusd in vedriet en bitre smart. Zie verder in de reclame.
De zingende snaren
Boeke
Harmsen
A.W.Weg
Waszuiger
De Bietenbouwers
Sancta Caecilia
19 Januari 1952
De boer van ‘t Oelennest
Hoofdstuk 5 no 22 deur VAN DEN ELSHOF
’t Grote feest dat ehollen was te Klundershoven op kosten van de Sjanghuusendse heren, de heren van Suderwolde ter eere van de vri’jspraok en de terugkere van deboer van ’t Oelennes was nog maor amper veurbi’j of daor wier deur de bode een grote zwat umrande breef op de Oelennestplaatse bezorgt. Op de Oelennestplaatse waor ’t leaven en de sfere van veurhen gewone gang en plaatse weer had wetten in te nemmen, daor wier den zwat umranden breef, wat een roubreef was, bezorgt. Groot was de vewondering, maor groter was ’t vedreet dat de femilie Jansen noe weer ten deel viel. Want Jan Jansen, een breur van Oelennesboer, dee van kinds af an in de Oost ezetten had, den was neet meer. Hi’j was reeds veertien dagen eleejen al begraven en noe pas ontvingen ze ’t treurige ni’js. Zie verder in de reclame.
Geslaagd
Voor het vakdiploma kruideniersbedrijf en voor het schooldiploma v/d Kruideniersvakschool slaagde onze plaatsgenoot dhr J. H. Wansink, Jr te Utrecht. Onze jeugdige plaatsgenoot Jantje Wuestenenk slaagde eveneens te Utrecht voor het vakdiploma Kleinhandelaar in bereide tabak.
26 Januari 1952
25-jarig Priesterjubileum Pastoor Idema
Zondag j.l. kwamen vele parochianen na de Hoogmis bijeen in zaal Maresch om het feit, dat Pastoor Ydema op 24 Juli a.s. de dag hoopt te herdenken, waarop hij 25 jaar geleden de H. Priesterwijding ontving, te bespreken. De vergadering stond onder leiding van de oudste kerkmeester, dhr Th. Kaak. Na enig overleg werd er een comité gevormd, dat bestaat uit de heren K. Cuppers, J. Jaaltink, H.Steenkamp, H. Eugelink, W. Besselink en B. Winkelman. Verder zijn er een aantal heren, die op de vooravond van de feestdag het programma zullen vaststellen.
Feestelijke jaarvergadering R.K. Boerinnenbond Keijenburg
Genoemde ver. hield haar jaarverg. in zaal Winkelman. De voorz., mej. Nieuwenhuis opende met de Chr. groet, waarna de secr., mej. Smeenk de notulen en het jaarverslag voorlas. Het batig saldo van deze ver. bedraagt f49,60. Vervolgens hield de geestelijke adviseur, Pastoor Alferink, zijn betoog en was zeer voldaan over de grote opkomst ondanks het slechte weer. Dan kwam het onderwerp „Opvoeding” aan de orde. Na deze zeer duidelijke rede wees de voorz. er nog op hoe groot het belang was om deel te nemen aan de cursus op „Den Olden-Hof” te Gorssel en op „Ons eigen Erf” te Nijmegen. Nadat enkele meisjes een reidans uitvoerden, werd de verg. op gebruikelijke wijze gesloten.
Schipbrug Doesburg vervangen
Enkele eeuwen achtereen heeft een schipbrug de Achterhoek, onwerkelijke benaming voor een nijver gewest, verbonden met de Veluwe. De moeilijke overbrugging van de IJsel tussen Dieren en het oude stadje Doesburg is vooral in decennia, waarin het land van Lijmers en Achterhoek een verbluffend ontwikkeling heeft doorgemaakt, een rem geweest in het contact tussen Oost en West.
Heden Zaterdag gaan, „eindelijk”, zegt men aan weerszijde van de IJsel, de vlaggen uit. De Koningin komt om de nieuwe majestueuze boogbrug over de rivier, welke de verfoeide schipbrug met haar tolgeld vervangt, te openen. En in Doesburg, de decoratieve toegangspoort tot ’t land van Hoog en Laag Keppel, de „hoofdstad” Doetinchem, tot ’s Heerenberg toe, in deze grijze vestingstad, is dubbele vreugde, want Koningin Juliana heeft, als vorstin, nog nimmer deze stad bezocht. De Achterhoek zal Zaterdagmiddag uit haar isolement worden verlost als minister Wemmers, Clarence Hunter van de ECA, de commissaris van de Koningin in de provincie Gelderland en vele andere autoriteiten achter de Landsvrouwe de nieuwe brug, weer een pronkjuweel op het gebied van waterbouwkunde in ons land, betreden. De Koningin zal echter eerst de oude schipbrug, indien het weer dit toelaat, met voeten treden. Een scherm, waarop de ouderwetse brug is afgebeeld, zal ten teken, dat het verleden voorbij is, omvallen en de autoriteiten zullen over het scherm lopen. Voor de gehele industriële wereld van Achterhoek en Lijmers doch ook voor het vreemdelingenverkeer betekent de vaste oeververbinding het begin van een nieuw tijdperk.
De Boer van ‘t Oelennest
Hoofdstuk 6 no 23 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
Een paar dagen later, ’t was op een mooien zommersen dag, leep Karel Jansen, de boer van ’t Oelennes tezamen met vrouw en dochter al wandelend en praotend op ’t arf van ’t eeuwen olde boerderi’jken met ’t bouvallige huus, genaamd ’t Oelennest. Hier was ’t waor ze tezamen bekant twintig jaor lang ehuusd en eboerd hannen. Drie’j jaor lang had ’t olde huus onbewoond, an weer en wind bloot esteld, daor leug estaon. Noe was’t weer bewoond, maor d’r was een hele bool an op te knappen ewes veur ’t d’r weer een betjen vesoonlijk bewoonbaor uut had ezeen. Timmerluu, metselders, kopperslagers en smeejje wazzen d’r an te passé ekommen en han d’r een volle wekke druk met ewes. Zie verder in de reclame.
2 februari 1952
Raad van Hengelo-Gld (gedeeltelijk verslag zie verder in de reclame)
In de Woensdagmiddag onder voorzitterschap van burgemeester F. van Hoogstraten gehouden raadsvergadering waren alle leden aanwezig. De voorz. opende met het voorge» schreven ambtsgebed. Hierna sprak de voorz. een woord van welkom tot de gemeente-secretaris, dhr Arends, die van een ernstige ziekte hersteld, thans weer in de raad aanwezig was. De secretaris vraagt dan verlof aan de voorz. een woord tot de raad te mogen richten. Hij dankt de voorz. voor diens woorden en zegt zeer verheugd te zijn dat hij zijn werk weer heeft kunnen hervatten. Hij dankt de raadsleden, mede uit naam van zijn vrouw, voor de kerstgroet, in de vorm van een fruitmand, welke hij van hen mocht ontvangen. Spr. wil ook een dankwoord richten aan de ambtenaren ter secretarie, die er voor gezorgd hebben dat het werk gewoon doorgegaan is. Hij wil in zijn dankwoord in de persoon van dhr Morsink als waarnemend secretaris mede de andere ambtenaren lof toe zwaaien, die er voor gezorgd hebben dat hij met een schone lei weer is kunnen beginnen. Tenslotte zegt hij ook nog woorden van dank tot de raadsleden voor de betoonde belangstelling tijdens zijn ziekte. Notulen: De notulen der vorige vergadering werden hierna onveranderd vastgesteld. Ingekomen stukken: De voorz. doet hierna mededeling van een 6-tal ingekomen stukken, te weten: Bericht van Ged. Staten van goedkeuring van het raadsbesluit tot het aangaan van een geldlening, groot f92.513,21 voor de bouw van 10 woningwetwoningen en tot het aangaan van een geldlening groot f20.200,» voor de bouw van 2 woningwetwoningen. Goedkeuring van het raadsbesluit door Ged. Staten tot aankoop van bouwterrein aan de Zuivelweg van A. Lccmreis. Een besluit tot verdaging van de beslissing op het raadsbesluit tot vaststelling van een uitbreidingsplan. Een bericht van Ged. Staten dat geen bezwaar bestaat te« gen het besluit tot vaststelling van een tijdelijke Ziektekos» tenregeling voor het gemeentepersoneel. Een bericht van Ged. Staten, dat hun is gebleken dat de financiering van de bouw van 12 woningwetwoningen ver» zekerd is. Zonder hoofdelijke stemming worden deze ingekomen stukken conform het voorstel van B. en W. voor kennisgeving aangenomen. Rondvraag. De heer Kelderman informeert naar de puin die langs een weg in de Keijenborg wordt gestort. De heer Luesink zegt dat dit puin oorspronkelijk bestemd was voor de Prins Bernhardlaan. Het was echter niet geschikt voor onderlaag voor verharding van deze weg. Daarom is het nu in de Keijenborg gestort, waar het evenwel niet lang zal blijven liggen want het wordt gelijk verwerkt. De heer Gasseling wijst op de mogelijkheid de bomen langs de H.E.K. weg te snoeien welke topzwaar zijn. Ook zou hij liever langs de Steenderenseweg de hele noordkant weg willen halen in plaats van om de andere een boom weg te hakken. Spr. is over de Vuile straat gekomen heeft gezien dat de bestrating niet goed is aangebracht. Daarom is hij bang dat aanbrengen van deklaag niet tegen de winter bestand zal zijn. Hij meent dat de weg beter opnieuw kan worden bestraat.
9 februari 1952
Werkloosheid Hengelo gld.
Op 31 Januari 1952 waren in deze gemeente 46 personen opgenomen in de overbruggingsregeling, verder 3 personen in de Sociale Bijstandsregeling en 21 vorst-werklozen, waarvan 11 DUW-arbeiders. Het totaal aantal werklozen bedroeg op die datum derhalve 70.
Goederwagens met verwisselbare assen
De moeilijkheden in het vrachtvervoer per spoor tussen Spanje en de overige Westeuropese landen tengevolge van het verschil in spoorbreedte in deze landen (Spanje l .674 m; in de overige landen l .435 m) zijn nagenoeg geheel overwonnen door de indienststelling van goederenwagens met verwisselbare assen. Een eerste groep van 30 wagens met verwisselbare assen, die bovendien zijn uitgerust met de verschillende soorten remmen, die de Westeuropese spoorwegmaatschappijen gebruiken, is reeds ingebruik genomen en heeft geheel aan de verwachtingen beantwoord. Men heeft er waardevolle ervaringen mee opgedaan, die van nut zijn bij de constructie van meer van dit soort wagens. Er is een plan tot bouw van 500 wagens met verwisselbare assen, die het eigendom zullen zijn van een tweetal maatschappijen, t.w. de SEMAT (Socété d’Etudes et d’Exploitation Matériel Auxiliaire du Transport) en de TRANSFESA (Transports Ferroviaires Spéciaux). Dit park van 500 wagens zal o.m. bestaan uit een aantal gesloten wagens met ventilatie, voornamelijk bestemd voor het transport van fruit, waarvoor koeling niet noodzakelijk is en een aantal koelwagens voor het vervoer van fruit waarvoor lage temperaturen wel gewenst zijn. Door de ingebruikneming van deze wagens zal overlading aan de Spaans-Franse grens niet langer nodig zijn en dit is van zeer groot belang voor Spanje en voor de landen, die hun fruit en vroege groenten uit het Iberische schiereiland ontvangen daar overlading de kwaliteit van deze levensmiddelen niet ten goede komt. Ook spaart men veel tijd uit als men slechts de assen behoeft te verwisselen. Een bijkomend voordeel is, dat de moderne wagens met automatische remmen vervoerd kunnen worden met snelle treinen, zelfs met die welke 100 km per uur rijden. De beide Spaanse grensstations, waarlangs de meeste exportgoederen worden vervoerd, zijn uitgerust met de voor de verwisseling van de assen nodige installaties. De assen van twee wagens kunnen gelijktijdig worden verwisseld; deze verwisseling neemt nog geen 15 minuten in beslag. Pogingen worden in het werk gesteld om deze werkmethode zodanig te verbeteren, dat drie wagens tegelijk behandeld kunnen worden.
16 februari 1952
Het Nationaal Cadeau aan Amerika
Geheel Nederland weet, dat onze Koningin bij haar bezoek aan Amerika, dat land een Carrillon ten geschenke zal aanbieden, uit erkentelijkheid voor wat Amerika aan ons land tijdens en na de oorlog gedaan heeft en nog doet. Men wil dit geschenk een nationaal karakter geven, d.w.z. dat iedereen daaraan kan geven. Zo zal in Hengelo-Gld ook de gelegenheid geboden worden, dat een ieder zijn bijdrage kan geven. Het is jammer dat er geen collectecomite is welke deze inzameling verzorgd, daar een huis-aan-huis-collecte meestal de grootste bate oplevert, tenzij men toch van de geboden gelegenheid gebruik wil maken en men tóch tot een goed resultaat mag komen. Daartoe heeft men bij de winkels van de fa Berendsen, Klem, Wansink en Beumkes én ook op het gemeentehuis bussen .geplaatst waarin men zijn gave kan storten. Laat ook Hengelo-Gld niet achterblijven bij deze nationale geste! Zie verder de oproep van onze burgemeester in dit blad.
23 februari 1952
R.K. Middenstand Hengelo-Gld
Onder voorz.-schap van de heer J. H. Tijdink hield de R.K. Middenstandsver. Hengelo-Keyenburg een algemene ledenverg. op Maandagavond j.l. in café „De Waag”. De presentielijst werd door 31 leden getekend. In zijn openingswoord deelde de Voorz. o.a. mede, dat een verzoek is gericht tot de Inspectie der P.T.T. om een brievenbus te plaatsen aan of in de nabijheid van het Hotel „de Eikeboom” te Keyenburg. De notulen werden onveranderd vastgesteld. De heer A. Sloot Sr te Keyenburg werd met grote meerderheid tot bestuurslid herkozen. Voor de Centrale Raadsvergadering in de maand April te Culemborg te houden, werden de heren G. Waamelink en W. Hendriksen als afgevaardigden aangewezen. Tevens werden enkele voorstellen aangenomen voor deze vergadering. Ieder lid kreeg hierna een busje mee waarin giften kunnen worden gedaan voor het Santosfonds, b.v. uit kaartavondjes etc. Besloten werd de jaarlijkse feestvergadering op 28 April a.s. te houden in Café v/d Weer te Hengelo Gld. Na een zeer geanimeerde rondvraag en een toepasselijk woord van de Geestelijk adviseur werd deze bijeenkomst gesloten.
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 7 no 24 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
Joa zeen bruur. ’t Was een wreed gezegde; den eennen zeen dood den anderen zeen brood. Moar ’t was zo, want ’t was neet anders en dat was dan ook woar Karel Jansen dee noe toch weer veur goed boer van ’t Oelennest mog enuumd wodden lech zag. ’t Was um bekend dat zeen bruur Jan der altijd bes bi’j har ezetten, en wat meer zeggen wol tenminste meer zeggen wol veur de boer van ’t Oelennest dat e bi’j de noaloatenschap an de eerste memme lei zodatte riekke zol wodden en veur gin mensche de hand op hoeven te hollen, iets wat e trouwens ook nooit e doan hadde moar dan ook nooit doon zol, veural neet noe dee arfenisse um in tegen lachen. Want Jan was zeen eenigsten bruur ewes moar dan ook ’t eenigste noaste femielielid dat e buutten zeen vrouw en dochter utnme ooit op eerde har bezetten. Dus de arfvenisse veel buutten ’t Rijk zeen poszie umme geheel an um. Zie verder in de Reclame.
1 maart 1952
Collecte Amerika
De nationale collecte voor „Klokken Amerika” heeft in deze gemeente f 24.10 opgebracht. Eventuele giften kunnen nog bij de burgemeester worden gebracht.
Uit de Raad van Hengelo
Verkoop grond voormalig tramterrein. B. en W. stellen vgor een strook grond groot 200 M2 tegen de prijs van f 1.50 per M2 te verkopen aan de Coöp. Aan- en Verkoopver. Hengelo Gld. (A.B.T.B.) waardoor het mogelijk zal zijn dat het bestuur over kan gaan tot uiibreiding van haar bedrijfsruimte. Tevens zou haar dan een recht kunnen worden verleend van uitweg over een strook grond van 3 M langs de zuidgrens van het te verkopen gedeelte. De heer Oldenhave vraagt naar de prijs. Is dit geen bouwterrein? De vorige grond is verkocht tegen f2,75 per M2. Weth. Luesink zegt dat dit geen bouwterrein is. De heren Weenink en Kelderman zeggen dat de grond goed betaald is. Deze grond is „afval”. Zij is goed verkocht. De heer Kelderman merkt nog op dat de kolenloodsen van de Coöp. Ver. de Volharding op de uitweg van de A.B.T.B, staan. Overeenkomstig het voorstel van B. en W. wordt besloten. Rondvraag. Bij de rondvraag informeert de heer Hiddink naar de tweede tank-auto. De droge tijd breekt binnenkort weer aan. De voorz. zegt dat er nog steeds aan wordt gewerkt. De heer Besselink informeert of er bij het aangekochte stuk grond aan de Zuivelweg waar de nieuwe woningen zullen worden gebouwd een weg wordt aangelegd en of dit in eigen beheer zal geschieden. De voorz. zegt dat er slechts een voorlopige voorziening zal worden getroffen en geen verharding met straatstenen. De heer Besselink merkt op dat van de aardebaan toch eerst de zwarte grond moet worden verwijderd en vraagt wie dit zal uitvoeren. Weth. Tijdink zegt dat er alleen een voorlopige voorziening zal worden getroffen, welke niet verder gaat dan de te bouwen huizen.
8 maart 1952
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 8 no 25 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
De dag daoropvolgend ging de boer van ’t Oelennes reeds bi’j ’t opkommen van de zonne, want ’t was nog maor nauweluks dageraod, per fietse nao de stad, genaamd Doeschoten. Dizze keer namme neet zoas gewoonluk de breeje veharde weg waor ’t grote vekeer hen ging, maor hè nam ’t binnenpad, de van olds bekende hessenweg waorlanges de uutgestrekte heidevelden met op sommige plaatsen de ontelbare riegen fiene dennen en droebels akkermaolsholt; weliswaor was de hessenweg op Doeschoten an op lange nao ,neet de kotste weg maor dat hindern de boer van ’t Oelennes neet want een endjen umme fietsen harre d’r jeerne veur oaver, veural as ’t een weg betrof zo mooi en riekke an natuurschoon as dezen. Zie verder in de reclame
15 maart 1952
25-jarig jubileum bij Quick
Dhr W. Sanders vierde Vrijdag 7 Maart j.l. zijn 25-jarig jubileum bij de Quick Sportschoenfabriek. Hij werd toegesproken door de directie, alsmede door een personeelslid in tegenwoordigheid van het gehele personeel. Nadat hem enkele verrassingen waren aangeboden werd in feestgebouw Concordia dit feit in een gezellig samenzijn herdacht.
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 6 no 26 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
En terwiel de boer van ’t Oelennest doar zo zat ruggelinks tegen den zworen eike te genietten van de veugele door hoge boaven om dach e an den dubbelloops van vrogger. Wat een mooi en bes geweer was dat toch ewes, op zestig trad hannen de hazen en kniens erold as kapbessen, en onverschillig; het zei fazanten of veldhoonder neet ééne dee e der veur hare had was um an den moordenden hagel ontkommen, want ’t was altied raak ewes, ’t Was te hoppen zo dach e, dat den ni’jen dee e ging kopen net zo’n besten was as den olden van vrogger. Moar een geweer, dee ging e kopen dat was pal vaste. Wel har e nog geen vergunning veur een geweer, of akte um te jagen, moar dee zol der wel kommen doar maken e zich tenminste voortens nog gin kopbrekkens oaver.
23 maart 1952
Veevoedertekort
Minister Mansholt en Stichting voor de Landbouw doen beroep op de boeren. Dreigend veevoedertekort eist onverwijld maatregelen. De Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening en de Stichting voor de Landbouw hebben zich in verband met het dreigende veevoedertekort in een gemeenschappelijke bekendmaking tot de boeren gewend, met de mededeling, dat zij zich niet verantwoord zouden achten, indien zij niet met klem zouden aandringen op het onverwijld treffen van maatregelen, welke ertoe kunnen leiden, dat op de Nederlandse landbouwbedrijven in meerdere mate producten worden gewonnen, welke in de plaats treden van gelijksoortige importproducten. Genoemd worden de gewassenverbouw, die de verdere intensivering van de bedrijfsvoering bevorderen en het scheuren van grasland. De Minister en de Stichting zien zich hierbij genoodzaakt de aandacht te vestigen op een mogelijke, ernstige ontwrichting van de bestaansbasis in de landbouw indien zich laksheid of falen ten aanzien van de voor de voedervoorziening -vereiste omschakeling zou voordoen. Het is een boerenbelang en een nationaal belang van de eerste orde, dat het intensieve karakter van onze landbouw blijft behouden. Op initiatief van de Stichting voor de Landbouw heeft de Minister nu een commissie benoemd met het doel, na te gaan of bijzondere maatregelen kunnen worden getroffen teneinde de grote gevaren, die op het terrein van de veevoedervoorziening dreigen, het hoofd te kunnen bieden.
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 6 no 27 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
De Klunderhovense klokken hadden juust zes uur eluujd too ’t eerste schot de margenstilte vebrok. ’t Was den eersten October, de fezantenjach was los. Baats baats, zo har ’t eklonken in de vrogge maan. Baats baats, zo klonk ’t nog late in den aovond. De gansen dag zo deur, ’t was een gebaatste ewes van waor bu’j mien. ’t Was de eersten dag en de eerste keer dat de boer van ’t Oelennes met de Sjanghuussense heren op jach was ewes. Veur die tied en diszen dag was ’t jagen op disze wieze de boer van ’t Oelennes vremd ewes. Doch de boer van ’t Oelennes wis wel wat jagen was. Hee had ’t immers zo lange edaon maor dan op een hele andere maniere. Bi’j aovend en ontied wasse d’r op uut etrokken, dan har e ok ejach, maor dat jagen was in de ogen der wet een heel ander jagen en wodden deur de wet met het woord streupen betieteld. Zie verder in de Reclame.
29 maart 1952
Keuring dienstplicht
Van de 71 dienstplichtigen voor de lichting 1953 uit deze gemeente zijn thans 56 geschikt en 10 ongeschikt bevonden. Van de overigen is 1 tijd. ongeschikt bevonden en van 2 is de uitspraak nog aangehouden, terwijl 1 wegens ziekte niet kon worden gekeurd en 1 reeds een vrijwillige militaire verbintenis heeft aangegaan.
Wachtverbod motorvoertuigen enz. in de Kastanjelaan
Aangezien tijdens de marktdagen het verkeer door de Kastanjelaan wordt geleid komt het dikwijls voor dat dit verkeer ten zeerste wordt belemmerd door aldaar geparkeerde voertuigen. Alhoewel de politie meerdere pogingen heeft aangewend om dit tegen te gaan, zonder dat zij handelend wilde optreden en daartoe de bestuurders verwees naar het daarvoor aangewezen parkeerterrein, kwam het herhaaldelijk voor dat meerdere van deze bestuurders niet wilden meewerken en hun voertuig aan de Kastanjelaan parkeerden. Om nu wel te kunnen optreden tegen deze bestuurders hebben B. en W. de raad voorgesteld een besluit ingevolge art. 5 van het Wegenverkeersreglement te nemen, waardoor tijdens de marktdagen voor de Kastanjelaan een „Wachtverbod” zal gelden.
5 april 1952
Het Groene Kruis krijgt eigen wijkgebouw
Dank zij het juiste beleid en jarenlange spaarzin van het bestuur, en door activiteit van leden en wijkhoofden, zijn de plannen voor het bouwen van een eigen wijkgebouw thans in zodanig stadium gekomen, dat men aan bouwen kan gaan denken, aldus deelde de voorzitter, de heer Kolenbrander, de druk bezochte vergadering mede. Spr. resumeerde, dat het bestuur reeds jarenlang de noodzaak van een eigen wijkgebouw voelde, en het elk jaar een bedrag heeft uitgetrokken voor dat doel. Verder heeft een inzameling onder de leden hiertoe nog krachtig aan medegewerkt, zodat de plannen nu verwezenlijkt kunnen worden. Voorts deed de voorz. lof toekomen aan het adres van de doktoren, de wijkverpleegster en kraamverzorgster. Het bestuur heeft inmiddels enkele Groene Kruis gebouwen bekeken, o.a. te Barchem en te Doesburg. Barchem was zeer in de smaak gevallen wat de indeling betrof. Dat gebouw heeft ± f 24.000.— en f 3000.— voor inrichting gekost; men voelde veel voor dat van Barchem. Het bouwterrein is nog een probleem doch het bestuur verwacht in deze een bevredigende oplossing. (zie verder in de reclame)
In Memoriam L. J. Geurts
In het St Antonius gasthuis te Utrecht overleed in de ouderdom van 67 jaar de heer L. J. Geurts, oud Hoofd van de R.K. Bijz. school alhier. Sinds de oprichting der school in 1915 heeft dhr. Geurts zijn beste krachten gegeven aan het onderwijs totdat hij voor enkele jaren in verband met zijn pensioengerechtigde leeftijd ontslag nam, en zich te Raalte vestigde. Ook in het openbare leven van Hengelo was wijlen de heer Geurts een geziene persoonlijkheid, hetgeen zeer tot uitdrukking kwam bij zijn afscheid van Hengelo.
12 april 1952
N.V. Bouwkas Noord Nederlandse Gemeenten
Een dezer dagen wordt vanwege de plaatselijke commissie van de N.V. Bouwkas Noord Nederlandse Gemeenten een huis aan huis circulaire verspreid, waarin de doelstelling van de bouwkas, belanghebbenden door middel van het z.g. bouwsparen het bezit van een eigen woning binnen betrekkelijk korte tijd en op voordelige voorwaarden mogelijk te maken, op duidelijke wijze wordt uiteengezet. Deze circulaire is tegelijkertijd een uitnodiging tot het bijwonen van een openbare vergadering, welke deze commissie heeft uitgeschreven op Woensdag 16 April a.s., ’s avonds 8 uur, in Café Leemreis, Spalstraat 40, alhier. Tijdens deze vergadering zal een ambtenaar van de buitendienst der bouwkas een uiteenzetting geven over het spaarsysteem en zullen enkele lichtbeelden worden vertoond van reeds met steun der bouwkas gebouwde woningen. Ik wek allen, die zich voor de bouw van een eigen woning interesseren, met aandrang op, deze voorlichtingssamenkomst bij te wonen, De Burgermeester van Hengelo Gld F. van Hoogstraten.
Zoeken en rapen van eieren Schooleksters en Grutto’s
De Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening heeft bepaald dat tot en met 19 April 1952 in het gehele land het zoeken en rapen van eieren van schooleksters en grutto’s is toegestaan. Het vervoeren en verkopen van deze eieren is toegestaan tot en met 21 April 1952, met dien verstande, dat op 20 en 21 April het vervoeren slechts is toegestaan binnen de bebouwde kom der gemeenten en langs openbare wegen en paden, Het zoeken en rapen, vervoeren, verkopen enz., van eieren van zwanen, ganzen, alle soorten eenden, duikers, watersnippen, goudpluvieren, kemphanen, wulpen, tureluurs, meerkoeten en waterhoentjes is niet toegestaan.
Voordelen van de Ruilverkalving
Nog altijd worden, als gevolg van uitbreiding van steden en industriecentra, cultuurgronden aan hun bestemming onttrokken. Het ligt voor de hand, dat een dergelijke inkrimping onder de huidige omstandigheden, waarin met elke hectare grond zo zuinig mogelijk moet worden omgesprongen, even zovele problemen met zich brengt. Vandaar dan ook, dat bij herhaling wordt gewezen op de noodzaak de productiviteit van de beschikbare oppervlakte kultuurgrond zo hoog mogelijk op te voeren. Aan deze eis kan echter alleen worden voldaan, wanneer de omstandigheden hiervoor gunstig zijn. Men denke in dit verband aan de nog veelvuldig voorkomende gevallen, waarin van een slechte kavelindeling kan worden gesproken, hetgeen op zichzelf reeds een rendabel gebruik van de bodem nadelig beïnvloedt.
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 6 no 28 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
„Met mien te beproaten, hoe dat zo ?” „Och,” zo leet vrouw Jansen zich nou heurn „kö’j dat dat dan neet begriepen ?” Door stoat ons grootsche dingen te wachten man, „Grootsche dinge, Hè?” Dan vewonderd Grete ankiekkend vroog Karel Jansen de boer van ’t Oelennest; „Trouwen soms ?” „Och vader wat za’k ouw door nou op zeggen, loat Gradus ’t ouw van oavend moar uut de knuppe doon. Nog moar amper waszen de deur Grete geuutte weurde kold of de klinke van de veurdeure wier opelicht. De deure drei’jen langzaam an noar binnen los en Gradus Mannink troa in ’t deuregat. „Goeiënoavend samen.” „An ’t warmen bi’j den heerd?” „Joa jonge; zei Oelennestboer, moar doo dee planke der weer in want anders geet alle hette de kokken uut kom ter in en goat ter zitten.” Eerst mos Gradus wetten hoo ’t dee dag met de jach har egoan. Too urn de boer dit hoorfien uut har eleg kwam ’t gesprek op wat anders, eerst oaver weer en wind too oaver de hoonder en de peerde en too joa too; too kwam ’t……. Zie verder in de Reclame.
19 april 1952
De laatste molen gaat verdwijnen
Binnenkort zal de laatste windmolen die onze gemeente nog bezit tot het verleden gaan behoren. Door omstandigheden van economische aard is de tegenwoordige eigenaar de heer B. Lebbink, gedwongen de molen te moderniseren. Een groot gedeelte van de molenbult is reeds afgegraven en weldra zal de molen van zijn wieken ontdaan dezelfde gehavende aanblik bieden als zijn vier of vijf lotgenoten die onze gemeente eertijds bezat en die zo karakteristiek waren voor het landschap.
Het onderzoek naar de ontwateringsdiepte van onze landbouwgronden
Een goedgeregelde vochtvoorziening van onze landbouwgronden waarborgt grotere opbrengsten tegen verlaagde kostprijzen. Hoewel het nut hiervan algemeen wordt ingezien, blijken er in ons land nog altijd gronden voor te komen, die, wat de waterbeheersing betreft, in ongunstige omstandigheden verkeren. Het ligt voor de hand, dat deze situatie, vooral in deze tijd, ontoelaatbaar is. Vandaar dan ook, dat de verschillende instanties, die aan de oplossing van deze problemen werken, er toe zijn overgegaan een uitgebreid onderzoek naar de waterstand van onze landbouwgronden in te stellen. Aangezien het welslagen van deze actie voor een groot deel afhangt van de medewerking van de landbouwers, zal de heer Ir W. C. Visser, verbonden aan de Commissie Onderzoek Landbouwwaterhuishouding Nederland, op Maandag 21 April 1952, des avonds van 19.45—20.00 uur over de zender Hilversum II, een nadere uiteenzetting geven van het doel, dat bij dit onderzoek wordt nagestreefd.
26 april 1952
Plechtige herdenking van de gevallenen in Oorlogstijd
Naar wij vernemen, zal dit jaar ter gelegenheid van de stille herdenking van de gevallenen in de oorlogstijd, op Zaterdagavond 3 Mei, om 7 uur, in plaats van de gebruikelijke gang naar de beide kerkhoven, een plechtige kranslegging plaatsvinden aan de voet van het bevrijdingsmonument in de tuin van het Gemeentehuis; na het inachtnemen van enige ogenblikken stilte, zal een der zangverenigingen een toepasselijk lied ten gehore brengen.
Herdenking 50-jarig bestaan van de Ned. Herv. Kleuterschool
De Ned. Herv. Kleuterschool alhier, zal op 7 Mei a.s. haar 50-jarig bestaan herdenken in het Feestgebouw Concordia. ’s Middags zal in samenzijn met de ouders en belangstellenden, door de leerlingen een Operette worden opgevoerd en een Poppenkast worden vertoond. Des avonds een feestelijk samenzijn met de ouders der leerlingen.
Verzekering Sanatoriumverpleging
Het gemeentebestuur van Hengelo Gld, vestigt nogmaals de aandacht van de ingezetenen op de gelegenheid, zich bij de Stichting „Nederlandse Sanatoriumverzekering” te verzekeren tegen de kosten van Sanatoriumverpleging. In verband met de zeer hoge verplegingskosten (gemiddeld f3.500.— per jaar) is toetreding tot genoemde verzekering van groot belang, zowel voor hen die om een of andere reden niet bij een ziekenfonds zijn aangesloten als voor leden van een ziekenfonds, omdat het lidmaatschap van een ziekenfonds geen recht geeft op vergoeding van de volle verplegingskosten. De premie van de sanatoriumverzekering is zo laag, dat betaling van die premie voor niemand een bezwaar behoeft te zijn. Het gemeentebestuur stelt zich niet garant voor betaling van de kosten voor hen, die zonder geldige reden nalaten zich tegen deze kosten te verzekeren. Velen zijn reeds toegetreden tot de „N.S.V.”. Hun die dit nog niet deden wordt in hun eigen belang dringend aangeraden, zich onverwijld aan te melden. Inlichtingen kunnen worden verkregen bij de vertegenwoordiger van het Algemeen Zieken- en Verplegingsfonds „O.G.Z.O.”, Kerkstraat 5, alhier.
3 mei 1952
Huldiging Groepscommandant Minnee
Bij Kon. besluit van 28 April 1952, no 2 is de ere-medaille in zilver verbonden aan de Orde van Oranje Nassau verleend aan de heer C. Minnee, Opperwachtmeester, Groepscommandant der Rijkspolitie te Hengelo Gld. De heer H. W. Offers, Districtscommandant van de Rijkspolitie te Doetinchem reikte de onderscheiding ten gemeentehuize te Hengelo Gld, in tegenwoordigheid van de heer Officier van Justitie te Arnhem, de burgemeesters van Hengelo Gld en Zelhem. vrijwel het gehele politiecorps van de groep Hengelo-Gld en diverse groepscommandanten, alsmede van Mevrouw Minnee en enige kinderen, aan de heer Minnee uit. De heer Offers zei in zijn toespraak, dat hij zeer verheugd was om vandaag deze onderscheiding aan twee van zijn meest gewaardeerde politiemannen te mogen uitreiken. De heer Minnee ontvangt deze onderscheiding als waardering voor gedane plicht en van zijn werk. Met enkele woorden richtte hij zich ook tot Mevr. Minnee en de aanwezige kinderen. Mevr. Minnee zegt spr. is een oprechte, zeer degelijke echtgenote en moeder, hetgeen een politieman nodig heeft. De burgemeester van Hengelo Gld, de heer F. van Hoogstraten, wenst de heer Minnee van harte geluk en wil memoreren de goede samenwerking die er bestaat. Spr. zegt dat de heer Minnee veel van zijn ondergeschikte eist, maar niet minder van zichzelf. De heer Speijaard van Woerden, Officier van Justitie bij de Arr. Rechtbank te Arnhem, wil alhoewel buiten zijn arrondissement de heer Minnee ook van deze plaats gelukwensen. Hij prijst hem als een goed politieman. Niet volgens rangorde en werk ontvangt gij deze onderscheiding, maar omdat gij deze hebt verdient zegt spr. Burgemeester Langman van Zelhem wenst de heer Minnee van harte geluk en wil in het bijzonder naar voren brengen, dat de heer Minnee als politieman altijd op de juiste wijze de verhouding tussen Burgemeester en Rijkspolitie weet te onderscheiden. Hij heeft plichtsbetrachting en verantwoordelijkheidsgevoel een eerste vereiste voor een goed politieman. De Groepscommandant van Terborg de heer Korstanje wenst namens alle groepscommandanten de heer Minnee van harte geluk, terwijl de heer Veltink, als postcommandant namens alle collega’s dit doet en daarbij tevens Mevr. Minnee bloemen aanbiedt. Nadat thee was gebruikt dankte de heer Minnee met enkele zeer gevoelvolle woorden.
Dodenherdenking
Het is een traditie geworden — en een goede — om in deze tijd van het jaar onze gevallenen te herdenken welke in de oorlogsdagen en tijdens de bezetting hun leven veil hadden voor ons vaderland. Werd dit in ons dorp gedaan met een stille gang naar de beide kerkhoven, nu wij een monument in de tuin van het gemeentehuis hebben, zal nu aldaar de herdenking plaats vinden; een zangkoor zal een toepasselijk lied ten gehore geven. Het lijkt ons onnodig deze plechtigheid aan te bevelen, daar dit vanzelfsprekend is.
Nieuwe Rupsenplaag in Europa
Bestrijding in Internationaal verband. Op het internationaal congres van entomologen, dat in de zomer van 1951 te Amsterdam heeft plaats gehad, deed de vertegenwoordiger van Yougoslavië de verontrustende mededeling, dat in zijn land een rupsenplaag was uitgebroken. De veroorzaker, een Amerikaanse rupsensoort, Hyphantria cunea, tast de boomgaarden aan en verricht hier enorme schade. Aan het einde van de zomer staan talloze bomen kaal. Zij zijn overdekt met de vuilwitte spinsels der rupsen. Vruchten dragen deze bomen in het geheel niet meer. Als de rupsen de bomen hebben kaalgevreten, begeven zij zich naar de naburige landbouwgewassen. De maïsteelt, die in Yougoslavië zeer belangrijk is, heeft ook reeds ernstig van deze rups te lijden. De plaag verspreidt zich met een snelheid van ongeveer 40 km per jaar en doet ook in Oostenrijk al belangrijke schade. Het is te verwachten, dat dit insect, dat in de USA een grote verspreiding heeft, zich in een groot deel van Europa thuis zal gevoelen en zich met grote snelheid verder zal verspreiden. Gezien de ernst van de schade is het van groot belang, dat deze verspreiding met alle ten dienste staande middelen
wordt voorkomen. Dit is allen mogelijk als direct krachtig wordt ingegrepen. (zie verder in de reclame)
10 mei 1952
Herdenking gevallenen
Zaterdagavond vond in ons Dorp de herdenking plaats van de gevallenen tijdens de oorlog en bezetting. Nadat door de burgemeester een krans was gelegd bij het monument werd enige ogenblikken stilte in acht genomen. Hierna zong de Gemengde Zangvereniging „Excelsior” het lied „Boven de Starren”. Waarmede deze plechtigheid werd beëindigd. Er was veel belangstelling.
Herdenking 50-jarig bestaan Herv. Kleuterschool
Woensdag herdacht de Herv. Kleuterschool haar 50-jarig bestaan met een bijeenkomst ’s middags van de kleuters en ouders en ’s avonds een feestelijk samenzijn van leden en ouders der leerlingen. Ds Barbas, voorzitter, opende ongeveer 2.30 uur en memoreerde enige bijzonderheden uit het 50- jarig bestaan der school, de vele moeilijkheden welke overwonnen moesten worden en de zegeningen die de school mocht ontvangen. Hierna werd door de leerlingen een stukje opgevoerd en werd daarna een poppenkast vertoond. De kinderen werden ondertussen verscheidene malen
getracteerd en werd er een verloting onder de ouderen gehouden. Omstreeks kwart voor acht ‘savonds, opende Ds Barbas het samenzijn met de ouders en vertelde ook weer enige bijzonderheden uit het bestaan der school, waarna spr. de dames Jansen en Harmsen een aandenken overhandigde en tevens aan het echtpaar Boerman, hetwelk onder applaus van de aanwezigen in ontvangst werd genomen. Hierna volgde een gezellig samenzijn, afgewisseld door verloting, 2X1 is 1, tractatie’s, hersengymnastiek enz. en sloot de voorz. omstreeks 10 uur deze avond. Het bestuur kan terugzien op een zeer geslaagde dag.
De laatste molen
Bij de afbraak van de molen van B. J. Lebbink, werd Woensdagmiddag de as van de molenwieken uit de kap van de molen weggehaald. Dit is zeker geen gemakkelijk karweitje, als men bedenkt, dat zo’n as ongeveer 3,5 ton weegt! Toch is dit zonder enige stoornis gebeurd en „zeilde” de as op een gegeven ogenblik van bovenuit de kap met een doffe slag op de grond. Velen hebben dit zeldzaam gebeuren van nabij gevolgd en verscheidene fotograven en amateur-fotograven hebben dit kunnen vastleggen. De heer ten Have uit Vorden had eer van z’n werk!
17 mei 1952
De waterhuishouding in Nederland
Het Nationale Plan tot Beheersing van de Waterhuishouding in Nederland, dat, zoals bekend nog in het stadium van onderzoek verkeert, beoogt de verbetering van de watertoestand in het gehele land en wel in het bijzonder in die streken, waar bij droogte watertekort en bij langdurige regenval overlast van water optreedt. Met de uitvoering van het plan zullen vele jaren gemoeid zijn, voordat het zover is, dat de gewenste waterbeheersing door middel van cultuurtechnische en waterstaatkundige maatregelen een feit kan worden genoemd. Interessant is het te weten of de
waterhuishouding, zoals wij die thans kennen, inderdaad zoveel leemten vertoont, dat de uitvoering van het gigantische werk is gerechtvaardigd. Het antwoord hierop zal worden gegeven door Prof. Ir F. Hellinga, Directeur van het Laboratorium voor Cultuurtechniek te Wageningen, die op Maandag 19 Mei a.s. van 19.45—20.00 uur voor Hilversum II in de landbouwrubriek van de Afdeling Voorlichting van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening de bestaande toestand met betrekking tot onze waterhuishouding zal bespreken.
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 6 no 28 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
De gruun gevarfde banke met de dree’j vee’s der op dee de dree’jtimpe van weleer, in de noabi’jheid van Manninkshofsthea sieren dee’j was nog neet bezet too de zunne langzamerhand ter kimme ging. Doch too nog moar net de leste zunnestroalen met euren roden glood ’t landschap bestrek um veur dee dag geheel ten onder te goan, too wier dee gruun gevarfde banke met een bezuuk vereerd van nog twéé jonge menschen. Het waszen Gradus Mannink en Grete van ’t Oelennest dee ’t dankbaar gebruuk eer van nammen. Hoo mooi en hoo zalig veur een paar jonge menschen bi’j een wandeling een banke te ontmoetten op een splitsing van weage dee op de kruussing doarvan één zo mooi en röstig an natuurschoon zich anzien gaf. Too Gradus Grete us effen stewiq knoffelen en een kus gaf zei Grete iewat bedeesd, beangst dat ’t een eaventueele verbi’jganger ’t heuren zol: „ We’j nog mien jonge dat van een paar joar elee’jjen too mi’j dat ongeluk oaverkwam, i’j wet wel too die trein uut de reels leep?” (zie verder in de Reclame).
25 mei 1952
Nieuws van Nederlanders uit Canada
Over het Boerenleven en de mogelijkheden.
Er is hier op dit moment werkgelegenheid ten over. Zowel op de Dory- als op de Berry-farms. Op de laatste is het meest seizoenwerk, dat dan ook per uur betaald wordt. Men hoort meermalen zeggen, er zijn hier geen sociale zorgen voor de arbeider. Nu is er hier zowel ziekte-, ongevallen- en werkeloosheidverzekering. Maar de premie moet men meestal zelf betalen. Daar de meeste mensen hierheen komen met het ideaal, om zelf nog eens farmer te worden, wordt er volstaan met de verzekeringen die verplicht zijn (want er moet gespaard worden). De verzekering die hier verplicht is, is de ziekenhuisverzekering. Als men in het ziekenhuis wordt opgenomen (en dat wordt men hier spoedig) en men heeft zijn premie — die voor een gezin 42 dollar bedraagt — niet betaald, dan wordt deze U eerst in rekening gebracht plus de volle verpleegkosten die hier ongeveer 12 Dollar per dag bedragen. Verder zijn er twee uitkeringen gratis: kindertoeslag en ouderdomsuitkering. Dat is voor allen, zowel arm als rijk. Op de farms worden meest gezinnen geplaatst, de jonge mensen trekken verder het Noorden in. De ouderen blijven enige jaren soms op een plaats of veranderen dikwijls, wat zowel aan de werkgever of -nemer kan liggen. De farmer weet dat wanneer hij naar de fieldman gaat hij meestal weer spoedig een ander heeft. Over het algemeen is de Canadees geen slecht werkgever. Als de immigrant eenmaal wat gespaard heeft, wat voor een gezin, waarvan vader het alleen verdienen moet niet meevalt, dan is hier gelegenheid genoeg om een farm groot of klein te huren. De prijzen zijn hier hoog, ze variëren van 100 tot 1000 Dollar de acre, naar grootte en kwaliteit van grond en gebouwen. Er wordt hier ook veel gewerkt in deelteelt. De rentevoet bij de Banken is hier 5 pct, dan kan men 2/3 lenen en soms meer van het benodigde met een maandelijkse aflossing. Er zijn hier verschillende mensen die zo hun farm verdiend hebben. Een voornaam ding is dat men een goede naam heeft. De jongere Canadees boert niet gaarne. Er zijn hier verschillende farmers die een groot gezin hebben maar geen van de kinderen heeft interesse voor Vaders plaats. Onlangs zei een Canadees tegen mij: over 25 jaar zitten de Nederlanders en Duitsers (dit zijn bijna alle Mennonieten) op onze farms. Dat kan, mits zij hard blijven werken.
7 juni 1952
De boer van ’t Oelennest
Hoofdstuk 7 no 30 deur HARRIE VAN DEN ELSHOF
Zwiegend met de hande achter den bokschenboord sting de boer van ’t Oelennest noar de reeds rieppende rogge te kieken. De lesste dage was de rogge hard an eriept. ’t Was zo Sintjoapping, enkele dage nog dan was ’t zo wiet dan ging ze der af. Peinsend staren de boer langs de wiegende roggevelden. De rimpels zo effen boaven de neuze van ’t vast beroaden hoekkige iewat verweerde gezichte kneppen zich samen als vetleren veterrieme. Onbeweagelijk sting e door, wat te al zo lange vewacht harre was ekommen nog onvewachts. Zeen eennigste deerne, ’t eennigste kind dar e op eerde bezat was ter tusschen uut evloagen, as een trop oldere kuukkens bi’j de kloekhenne dee zich zelf te kos konnen goan. Joa; Grete was e goan um as jonge vrouw boerrinne te spöllen op Manninkshofsthea. ’t Gemis van de deerne ging um noa an ’t harte. Een volle wekke was ’t nou elêên dat Gradus en Grete etrouwd waszen; en in dee volle wekke waarn dee twéé al vier keer noa de Oelennestplaatsche ewes um te heurn hoo ’t met vader en mooder ging. ’t Was ook gin wonder dat ’t Olders huus Grete zo noa an ’t harte lei. Ze was ter geboren en getogen en op egruui’jd as een flinke jonge deerne en nou; ze waszen weer allenig net vrogger veur meer dan twintig joar. Dree’j steule stonnen der in de kokken dee s’oavends meespat bezet waszen ewes, nou ston den éénnen Grete euren stool luig. Een besluut nemmend sting e doar, de vader van dee deerne dat zeen dochter was. Met een ruk dreiënne zich umme ; zeen besluut sting vaste. De rogge zol bi’j zeen leaven op zeen grond veur de leste keer emeai’jd wodden. Alles zolle dichte zeai’jen tot den lesten schepel too. Vet wea’jen en een rostig leaven dat was de boer van ’t Oelennest zeen leuze, dat was zeen besluut. Een moal nog kek e ’t Oosten in ’t was de richting woor Grete nou boerinne was. Dan, de zwoare wenkbrouwen gefronst en knipperrende oogleei’jen vanweage ’t scharpe zunlicht leep e noar ’t huus dat um leef was. ’t Oelennest. Boaven op de punte van den bargroe van den hoverbarg zat een Oele dee dree’j keer ’t korte angeboren iew leet heurn. De boer kek op. ’t Trof um, ’t deed um getuugen dat ondanks alles, ’t Oelennest ’t Oelennest zol blieven zo lange der nog oelen bestonnen. ENDE.
14 juni 1952
Het begin is er, met behulp van de Bouwkas
Maandagmiddag te 3 uur heeft de eerste steenlegging plaats gehad van een dubbele woning voor de heren Kraassenberg en Derksen, alhier. Op het terrein van de bouw had zich enig publiek verzameld, waarvan wij noemen, onze burgemeester, F. van Hoogstraten, de gemeentesecretaris, H. C. Arends, de heer Wit voet, hoofd van het bijkantoor van de N.V. Bouwkas Noord-Nederlandse Gemeenschap te Zutphen, de heer H. H. Visser, secretaris van de plaatselijke afdeling dezer bouwkas, de heer T. Eggink uit Laren Gld. architect en de heren Kraassenberg en Derksen. Na een korte inleiding door de burgemeester, waarin hij memoreerde, dat hij in feite niet de eerste steen dezer woningen inmetselde, voldeed hij gaarne aan het verzoek officieel de eerste steen te plaatsen. Met vreugde constateerde hij, dat in de gemeente Hengelo de eerste woningen met behulp van de N.V. Bouwkas Noord Ned. gemeenten thans in aanbouw zijn. Hij sprak de hoop uit, dat hierna nog vele zullen volgen. (zie verder de Reclame).
Het brood één cent duurder
Het brood één cent duurder tegenover lager margarineprijs. Ten gevolge van de wijzigingen in de collectieve arbeidsovereenkomst voor de werknemers in het bakkerijbedrijf, die hebben geleid tot een verbetering van de arbeidsvoorwaarden en het invoeren van een bedrijfspensioen, zijn de kosten van de bereiding van het brood gestegen. Naar de Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening mededeelt, is de maximumprijs voor het volksbrood sedert 11 Juni 1952 dan ook met één cent per brood van 800 gram verhoogd.
21 juni 1952
Brand hotel Langeler
Door het omvallen van een petroleumkachel ontstond Zondagavond een begin van brand in Hotel Langeler. Door spoedig ingrijpen was men het vuur spoedig meester en werd er geen schade aangericht.
Vacantieuitkering 1952
Blijkens mededeling van de Min. van Binnenlandse Zaken zal eveneens als vorige jaren een vacantietoeslag aan het Rijkspersoneel worden toegekend. In afwachting van de totstandkoming van het daarvoor nodige Kon. Besluit, zal een voorschot worden gegeven. Op verzoek van genoemde Min. stellen B. en W. de raad voor ook een dergelijke regeling voor het gemeentepersoneel te treffen.
Overplaatsing Quick naar Hengelo
Naar wij vernemen zal het verkoopkantoor van de bekende Quick Sportschoenfabriek, thans gevestigd te Nijmegen, met ingang van 1 Juli naar Hengelo worden overgeplaatst.
Aanmeldingen voor emigratie naar Australië
De emigratie naar Australië heeft een onverwacht grote omvang aangenomen, Ruim 30.000 hebben zich voor emigratie naar dit land gemeld, waardoor het aantal aanmeldingen een zodanige vorm heeft aangenomen, dat reeds nu vaststaat dat zelfs een maximale vervoerscapaciteit voor 1952 niet voldoende zal zijn om al deze emigranten te vervoeren. Om deze reden en ook omdat nog niet bekend is, aan welke voorwaarden in 1953 zal moeten worden voldaan, wil men naar Australië kunnen emigreren, acht de Commissie voor de Emigratie het gewenst ieder die dit van plan is er op te wijzen, dat na 15 Juni geen enkele zekerheid kan worden gegeven, dat de aanmelding wordt aanvaard of, indien ze wordt aangenomen, dat men kan vertrekken. Wil men zijn aanvraag toch indienen, om wanneer de aanmeldingen weer behandeld worden, het voordeel van een volgnummer te hebben, dan zal de aanvraag aangenomen worden onder genoemd voorbehoud. Het bovenstaande is echter niet van toepassing op de gevallen van gezinshereniging en op hen, die over goedgekeurde huisvestingsverklaringen beschikken. Tevens kan worden medegedeeld, dat naar alle waarschijnlijkheid de personen die werkzaam zijn in de metaalindustrie of in agrarische beroepen, zoals tuinbouw, landbouw en veeteelt, voorrang zullen hebben bij de uitvoering van het emigratie programma 1953 voor Australië.
28 juni 1952
Autotocht Oude van dagen 1952
Onder verwijzing naar de advertentie in dit nummer waarin personen van 65 jaar en ouder zich kunnen aanmelden voor de autotocht, is het niet ondienstig even de aandacht te vragen voor dit jaarlijks gebeuren, waarop de oudjes in onze gemeente in de gelegenheid worden gesteld „een dagje uit” te zijn en waarvan ze zo bij uitstek kunnen genieten, van al het moois wat dit met zich mee brengt. Het comité is weer aan de arbeid voor de organisatie en vertrouwt dat de ingezetenen als voorheen zullen helpen om dit werk tot een goed einde te brengen. De lijsten welke circuleren ter tekening; de autobezitters; de verkeerspolitie en de muziek welke ’s avonds zorgt voor „de vrolijke noot”, kortom we kunnen niets en niemand missen. Laten we allen de oude mensen uit onze gemeenschap, welke jaren gewerkt en gezorgd hebben, een aangename dag geven hetgeen door hen zo hogelijk gewaardeerd wordt en dat we dit doen met blijmoedigheid dan is tevens de goede sfeer verzekerd. De tocht hopen we op Woensdag 16 Juli a.s. te maken via Zutphen, Apeldoorn naar Harderwijk en dan terug via Nunspeet, Epe, Deventer. Over de attracties in diverse plaatsen zullen we niet uitweiden dat moet verrassing blijven. Alles bijeen belooft het een pracht dag te worden waarvan de oudjes zeer zeker zullen genieten. Namens het Comité : J. H. TIJDINK. Voorzitter
Aankoop woningen met terrein naast het gemeentehuis
Bij zijn besluit van 21 Mei j.l. had de raad zich in principe verenigd met het voorstel van B. en W. om in te gaan op het aanbod van de heer P. J. C. M. Kerkhofs, alhier om aan de gemeente te verkopen een naast het gemeentehuis staande woning met terrein, groot 00.51.37 ha. In hun voorstel aan de raad zeggen B. en W. dat het terrein is opgenomen in het uitbreidingsplan en een noordelijke strook van het terrein bestemd is voor aanleg van een straat en de bouw van woningen. Behalve dit feit is het niet onwaarschijnlijk dat de gemeente aan dit terrein behoefte krijgt en wel voornamelijk voor de uitbreiding van het gemeentehuis, het bouwen van een brandweergarage en het inrichten van een dienstgebouw voor de in te stellen gemeenschappelijke dienst voor bouw- en woningtoezicht en gemeentewerken. Het wil B. en W. voorkomen, nu de gelegenheid zich voordoet, in het bezit te komen van dit terrein, dat geheel aan het gemeentehuis grenst en bij aankoop er één geheel mee zal vormen en voor de genoemde doelen zich uitstekend leent. Waar de heer Kerkhofs bereid is het perceel voor f 17000.— te verkopen, achten zij de prijs billijk en wanneer men op deze som de gebouwen (woning met schuur) in mindering brengt, dan zal de gemiddelde prijs nog gesteld kunnen worden op f 1.50 per M2. Aangezien het prijzenbureau voor onroerende zaken in het ambtsgebied Gelderland heeft medegedeeld, dat tegen de gevraagde koopsom geen bezwaar bestaat, stellen B. en W. de raad voor het bedoelde perceel voor de som van f 17000.— te kopen. Naar aanleiding van het verzoek van het bestuur der R.K. centrale school voor v.g.l.o. om in verband met uitbreiding van het aantal leerlingen het 4de lokaal van de school te Gooi in orde te brengen, waarvoor de kosten op f 2000.— worden begroot merkt de heer Oldenhave op dat hij liever in de volgende vergadering een voorstel zou willen zien. Weth. Tijdink merkt op dat indertijd uit bezuinigingsoverwegingen het in orde brengen van het 4de lokaal achterwege is gebleven. Nu de school binnenkort 70 leerlingen telt is het 4de lokaal nodig. Bij uitstel is hij bang dat het dan niet voor September klaar komt. We kunnen uiteindelijk er toch niet onder uitkomen. De heer Jansen zou voor het in orde brengen van het lokaal graag eerst het advies van de Inspecteur afwachten. De voorz. zegt dat het advies zal zijn dat het nodig is. Zie verder de Reclame
5 juli 1952
Nederland heeft weer een rijdend postkantoor
Toen in de 2e wereldoorlog het eerste kantoor door de bezetter was weggevoerd en verloren gegaan was, werd na»de bevrijding tot herbouw besloten. Weer is, zoals dit bij het eerste het geval was, de vormgeving in handen van de binnenhuisarchitect N. P. de Koo gelegd, terwijl de Rijksautomobielcentrale zich met de uitvoering belastte. Hoewel aangepast aan de eisen van deze tijd, is het nieuwe kantoor in wezen hetzelfde als het eerste. Het bestaat uit een trekker en een oplegger. Op de oplegger bevindt zich het eigenlijke kantoor. Dit is uitgerust met 3 loketten, een volledige telegraafinstallatie en 3 telefooncellen, terwijl aan de buitenkant 2 postzegelautomaten en 1 briefkaartautomaat en 9 schrijftafels zijn bevestigd. Aldus uitgerust zal het bij komende grote tentoonstellingen sportevenementen e.d. aan het publiek alle PTT-service, die maar gewenst wordt, kunnen bieden.
12 juli 1952
Paard op hol
Maandagmiddag reed de zoon van de Wed. B. Stoltenborg met paard en wagen in de richting van het dorp. Ter hoogte van garage Papen begon het dier plotseling te draven om aan het begin van de Hummeloseweg op hol te slaan. Na een pomp en een paal van de straatverlichting geramd te hebben werd het tenslotte op het terrein van de Coöperatie tot staan gebracht. De berijder die van de wagen was gevallen liep enkele hoofdwonden op welke door Dr. Dwars werden verbonden, zodat dit ongeval nog betrekkelijk goed afliep.
Spelen met vuur
Zondagmiddag werd de brandweer gealarmeerd doordat bij G. J. Halfman Hofstraat alhier, brand werd geconstateerd. Het waren een haverberg en een strooberg, welke een prooi der vlammen werden, alsmede een belendende schuur met landbouwgereedschappen. Omstreeks 5 uur was de brandweer de brand meester. Het blijft altijd zeer gevaarlijk wanneer kinderen met vuur spelen.
Uitstapje
De Buurtver. Dunsborg en de leden van De Volharding maakten een uitstapje naar Duitsland, alwaar het Sauerland en Keulen werden bezocht. Dat er veel te te genieten viel laat zich bedenken, vooral aan natuurschoon, zodat men des avonds zeer voldaan over de tocht huiswaarts keerde.
Oriënteringsrit HAMOVE.
De door HAMOVE georganiseerde nachtoriënteringsrit kan als zeer
geslaagd genoemd worden.
De prijswinnaarsvoor motoren zijn:
1 H. Bergsma, Almen 13 strafp.
2 H. Boerman, Hengelo 20 strafp.
3 J. Walgemoed, Ruurlo 22 strafp.
4 W. Harmsen, Hengelo 23 strafp.
5 W. Praasterink, Zelhem 25 strafp.
6 W. Luimes, Hengelo (troostprijs)
Auto’s : l A. B. Wolsink, Hengelo 15 strafp. 2 C. J. van Dijke,
Hengelo 83 strafp. 3 De Wit, Zutphen 115 strafp.
Door Dr Dwars werden de prijzen met een toepasselijk woord uitgereikt.
19 juli 1952
Jaarlijkse autotocht Ouden van Dagen
Woensdag had de jaarlijkse autotocht plaats voor onze oudjes uit de gemeente, ’s Morgens halt tien vertrokken ze in 24 auto’s welwillend beschikbaar gesteld door de autobezitters en 3 bussen van de firma Hageman uit Doetinchem. 160 Oudjes namen hieraan deel. Via Vorden, Zutphen. Apeldoorn ging het naar Harderwijk waar men op de aangegeven tijd te half 12 arriveerde. In een tweetal hotels n.l. „Zeezicht en Monopole” werd de lunch gebruikt en om half een trok het gezelschap wandelend over de strand boulevard naar de boot, welke een uur het gezelschap langs de Zuiderzeewerken voer. Dat van dit boottochtje werd genoten behoeft geen betoog. Terug tegen 2 uur werden de auto’s en bussen weer bezet en ging het via Nunspeet, Epe, Terwolde naar Deventer. De tocht ging dus over de mooie Veluwe. Te 4 uur werd aan de „Platvoet” te Deventer wederom koffie met brood gebruikt en werd het gezelschap aangenaam beziggehouden in de Speeltuin, waar toch bleek dat alle dingen nu niet direct bestand waren tegen het gewicht van de deelnemers. De muziekver. „Crescendo” bracht hier een serenade aan onze oudjes hetgeen op hoge .prijs werd gesteld. Om 8 uur kwam de stoet Hengelo weer binnen onder de tonen van „Crescendo” en „Concordia ‘. De heer Tijdink dankte allen op het parkeerterrein voor de moeite waarna de tocht werd ontbonden. Het was een prachtige dag waarvan de deelnemers zeker tenvolle hebben genoten.
De “Vergeten” oorlog
Licht in de tent
Men zou bijna kunnen spreken van de „vergeten oorlog”, wanneer men het over Korea heeft. En van de „vergeten onderhandelingen”. Wat er van tot in Europa doordringt, zijn incidenten. Een daverende luchtaanval, een scheldpartij of ook een pauze in Panmoenjon. Maar men realiseert zich slecht, dat nu reeds langer dan een jaar vrijwel dag uit dag in gepraat moet worden in de tenten van Panmmoenjon en dat ruim twee jaar lang Korea strijdgebied is. Een der bladen sprak van het rafelde tentzeil. Het duidt de situatie goed aan. Men realiseert zich in het algemeen nog minder, dat onophoudelijk de lich spoormunitie zich blijft aftekenen tegen het Koreaanse nachtelijk donker en de strijd om hoogten en passen doorgaat. Beter realiseert de Amerikaan zich dit, die in zijn kranten geregeld de „Official Reports of the Fithing in Korea” kan lezen. En de vader en moeder, die hun zoon daar ginds weten, lezen ook met een intenser aandacht de berichten over strijd en onderhandeling, in het bijzonder ook wanneer hun jongen als krijgsgevangene gemeld is. In vele landen zijn die vaders en moeders, want de strijd macht in Korea, die de vaan der Verenigde Naties voert, is ook in werkelijkheid een wereldleger, maar in dit wereldleger bijt toch de Amerikaan de spits af. Het verdovende van het eindeloos uit- en inpraten te Panmoenjon heeft tot gevolg, dat het einde van deze oorlog, of althans van deze strijd, voor velen wel eens erg onverwacht kan komen, Het schijnt thans, dat de communisten bezig zijn met de opmars naar de climax. Of het een climax naar het einde, of van een intensivering van de strijd zal zijn, kan men niet met absolute zekerheid weten, daar zijn het communisten voor, maar de tekenen wijzen toch eerder op een oorlogsmoeheid der roden op dit strijdtoneel. Er is een factor, welke oorlogsmoeheid in de hand kan werken. De felle luchtaanvallen. Tot nog toe hadden de Noordelijken niet zo veel last van het rekken der onderhandelingen. Uiteraard niet, want wie rekten de besprekingen anders dan zij zelf ? Beiderzijds is erkend, dat de communisten het best af zijn met het slepend houden van de oorlog. Zij hebben hun „vrije tijd’ gebruikt voor het versterken van hun strijdkrachten en voorraden en het aanleggen van sterke verdedigingsposities, een soort „Siegfriedlinie” (zie verder in de reclame).
Meldt U tijdig voor Canada
In de winter van vorig jaar vroeg in Canada een der Parlementsleden aan de Minister voor de Immigratie of hij enkele immigranten kon helpen, die gestrand waren. De Minister antwoordde dat deze personen naar Canada waren gekomen zonder dat vaststond dat er voor hen werk zou zijn. Hoewel de regering geen verantwoording kon aanvaarden voor emigranten die op goed geluk het land binnenkomen, zou hij toch het mogelijke doen de gestranden aan werk te helpen. De betrokken immigranten waren in dit geval Engelsen; uit het voorval blijkt echter wel dat het voor immigranten die ’s winters het land binnenkomen niet gemakkelijk is om werk te vinden, met name in de landbouw. De bedrijvigheid op de Canadese boerderijen begint in het voorjaar. Om moeilijkheden als bovengenoemde te vermijden, dient het vertrek der emigranten dus in de eerste maanden van het jaar dwz in het vroege voorjaar, plaats te vinden. Zowel van Nederlandse als van Cananese zijde wordt al het mogelijke gedaan om dit te bereiken, maar het spreekt vanzelf dat er met het oog op de plaatsing der emigranten nog veel werk verzet moet worden, hetgeen een tijdige aanmelding vereist. Het is daarom dringend aan te raden, zich zo spoedig mogelijk te melden, liever vandaag dan morgen.
UITBREIDINGSPLAN
Het hoofd van het Gemeentebestuur van Hengelo Gld brengt ter kennis, dat het plan van uitbreiding in hoofdzaak voor het gehele grondgebied der gemeente en in onderdelen voor de dorpen Hengelo en Keyenborg met de daarbij behorende bebouwingsvoorschriften, vastgesteld bij raadsbesluit van 15 Juni 1951, door de Gedeputeerde Staten bij besluit van 2 Juli 1952, nr. 14984/279-III-8 gedeeltelijk is goedgekeurd. Het plan ligt ter secretarie voor een ieder ter inzage. Belanghebbenden, die bezwaren tegen het plan bij de raad hebben ingediend, kunnen vóór 16 Augustus a.s. tegen de goedkeuring beroep instellen bij de Koningin. Het Hoofd van het Gemeentebestuur voornoemd, F. VAN HOOGSTRATEN Hengelo Gld, 16 Juli 1952.
26 juli 1952
De pastoor van Hengelo Gld in het Zilver
In Groenterp gem. Blauwhuis (Friesland) werd op 16 Nov. 1902 de Zeer Eerw. Heer M. J. Ydema geboren. Na het onderwijs ter plaatse en de studies op Klein en Groot Seminarie te Culemborg en Rijsenburg werd hij op 24 Juli 1927 in de Kathedraal te Utrecht tot priester gewijd. Slechts korte tijd was Zijn Eerw. Kapelaan, want in Sept. 1928 werd hij door zijn overheid geroepen naar het Seminarie destijds te Culemborg, om daar de verantwoordelijke taak op zich te nemen van de opleiding der studenten voor het Priesterschap. Men ging verder en belastte hem met de financiële zorg van het Seminarie, 15 jaren heeft Zijn Eerw. de zware post van „Econoom” op zijn schouders gehad, hetgeen des te verantwoordelijker werd doordat voor de oorlogsjaren het Seminarie naar Apeldoorn werd verplaatst en men tijdens de oorlogsjaren evacueren moest. De grote zorgen welke hiermede gepaard gingen is moeilijk te beschrijven, doch vanwege zijn doorzettingsvermogen is het wel zeker dat een normale voortgang van ’t Seminarieleven in abnormale tijden verzekerd was. In 1946 kwam het Pastoraat en het was Hengelo’s Willibrordus Parochie welke het verblijdend bericht kreeg van Zijne benoeming. Pastoor Verheuvel die 36 jaar hier had gewerkt kreeg een opvolger welks hart hing aan de directe zielzorg. Zes jaren is Zijn Eerwaarde hier werkzaam en we durven met volle overtuiging schrijven dat hij aller harten heeft veroverd. We willen niet vooruit lopen op de feestelijkheden maar de parochianen zullen zeker hun best doen en de gemeente en naaste omgeving zal er zeker een schep bij doen om alles te vervolmaken. Dat Pastoor Ydema dan een zilveren feest mag hebben hem waardig, waar Zijn Eerwaarde en een ieder, welke zijn sympathie heeft met groot genoegen op terug kan zien.
NIEUW-ZEELAND door Mr Ir B. W. Haveman (1)
Indrukken en ontmoetingen
Bij een dorp op het Zuid-eiland van Nieuw-Zeeland woont een boer die 1,5 Jaar geleden huisvesting aanbood aan een Nederlands echtpaar en bij hem te werken. De man zou agrariër moeten zijn om op de boerderij te kunnen werken en de vrouw moest de boerin kunnen helpen. Enige tijd voor de aankomst vernam hij dat de man en vrouw niet als gehuwden, doch als verloofden aan boord van het Nederlandse emigrantenschip „de Grote Beer” op weg waren. Dit verwekte enige ontsteltenis want in de woonruimte welke voor het echtpaar beschikbaar was, was maar 1 slaapkamer. Hij ging met zijn probleem naar de burgemeester van het dorp die de gemeenteraad over het geval inlichtte en raadpleegde. Men kwam tot het zeer eenvoudige en simpele besluit dat er geen enkele moeilijkheid was, want als verloofden verloofd zijn, kunnen zij ook trouwen en dus werd besloten dat aan de verloofden gedurende 3 dagen onderdak zou worden verleend. (Men moet in Nieuw-Zeeland nl. 3 dagen op dezelfde plaats wonen alvorens te kunnen huwen.) Daarna zou het huwelijk worden gesloten en zou het jonge paar naar zijn bestemming kunnen vertrekken. Nu het geval via de gemeenteraad eenmaal openbaar was geworden, meende men dat het dorp ook iets moest doen. Er werd een commissie van ontvangst benoemd, die de verloofden van boord zou halen. Ook het gemeentebestuur zou hen ontvangen en hen aan hun tijdelijke gastheren overgeven. Een inzameling werd in het dorp gehouden om een bruidstaart te kunnen bakken ter grootte van een hele tafel. U begrijpt dat het een feest werd toen daar de 2 Nederlandse emigranten arriveerden. Hun huwelijk werd zo waar een plaatselijke nationale gebeurtenis. Toen het voltrokken was en de boer op de achterbank van zijn auto het nieuwbakken echtpaar naar zijn boerderij, die op 18 mijl van het dorp gelegen was, reed, begon na enkele kilometers de bruid zenuwachtig uit het raam te turen en na 9 mijl brak zij in tranen uit. Des gevraagd verklaarde zij dat zij niet zo eenzaam en zo ver weg van het dorp zou kunnen wonen. Zij ging met huilen door tot op de boerderij waar de tranen bleven vloeien. Na 2 dagen verliet het echtpaar zonder op te zeggen de boerderij. Twee belangrijke punten Met dit voorval wil ik op 2 belangrijke punten inde emigratie naar Nieuw-Zeeland de aandacht vestigen. (Wordt vervolgd)
2 augustus 1952
Het Zilveren Priesterfeest van de Zeer Eerw. Heer Pastoor M. J. Ydema
Begunstigd door prachtig weer hebben de parochianen van Hengelo Gld op ondubbelzinnige wijze hun Herder ingehaald bij gelegenheid van Zijn Zilveren Priesterfeest. Om half vijf trokken al veel belangstellenden naar de Spannevogel alwaar een kleurrijke stoet werd geformeerd. Kwart over vijf arriveerde de Jubilaris aan de rand van het dorp, waar het voltallige Kerken Armbestuur Zijne Eerw. met Zijn 82-jarige Moeder een woord van welkom werd toegesproken door de oudste Kerkmeester. Mentink, die in zijn korte maar krachtige toespraak de wens uitte, dat de Jubilaris nog maar 30 jaren in Hengelo moest blijven want dan was Hij er net zo lang als Zijn voorganger, Pastoor Verheuvel z.g. Hierna trok de stoet het dorp in onder de vrolijke tonen van de muziekvereniging „Concordia” welke voorafgegaan werd door de Hengelose Vendelzwaaiers, daarna volgde een twaalftal ruiters, achter de muziek kwam de jeugd die hun beste beentje voor hadden gezet met versierde fietsen, hierna volgde de Jubilaris met zijn gelukkige Moeder, de stoet werd gesloten door ’t Fanfare-corps „St Jan” van Keyenburg. (zie verder in de reclame).
NIEUW-ZEELAND door Mr Ir B. W. Haveman (2)
Indrukken en ontmoetingen
In de eerste plaats op de instelling van de NieuwZeelander tegenover de komst van Nederlandse emigranten. U en ik zijn als emigranten even welkom en worden in wezen even hartelijk ontvangen als het bruidspaar waarvan ik U zojuist vertelde. De Nieuw-Zeelanders zijn Britten. Zij hebben misschien lang geaarzeld om emigranten van een andere nationaliteit dan de Britse in Nieuw-Zeeland toe te laten. Nu zij eenmaal hun vertrouwen gesteld hebben in de Nederlandse emigrant, staan zij ook klaar om de Nederlandse emigrant van ganser harte en met de grootst mogelijke vriendschap te ontvangen. De Nieuw-Zeelanders vormen een eenvoudig en weinig gecompliceerd volk. Wij Nederlanders zijn wellicht heel wat minder eenvoudig en heel wat meer „ingewikkeld” bij onze maatschappelijke verhoudingen. Daarom juist houdt de eerste ontmoeting en de eerste ontvangst een groot gevaar in voor ernstige misverstanden. De Nieuw-Zeelandse werkgever die tegen de Nederlandse emigrant die bij hem zal komen werken, bij de allereerste ontmoeting zegt „Noem mij maar Bill”, begrijpt niet hoe de Nederlander kan antwoorden : „Graag Meneer Bill”. Hij gaat dan niet denken wat mankeert er aan die Nederlandse emigrant, maar heeft de neiging te geloven, dat de Nederlands emigrant hem niet goed vindt. De toegestoken hand wordt teruggetrokken en blijft lange tijd teruggetrokken. Niet omdat de Nieuw-Zeelander minder vriendelijk is, maar omdat het misverstand er tussen zit. Ook de schrielheid die ons in sommige streken een naam verschaft nog erger dan die van de Schotten, kan op de duur als een slagboom tussen emigrant en NieuwZeelander neervallen. Men verwacht van geen enkele Nederlander dat hij overmatige uitgaven doet of geld dat hij moet sparen verkwist, maar dit wil niet zeggen dat men steeds maar goede gaven in de vorm van een glas bier of andere kleinigheden op een huiselijke ontvangst kan aanvaarden zonder eens iets terug te doen. En deze neiging hebben maar al te veel Nederlanders van nature zo gauw zij een vreemd land betreden en daar door een soort centenkoorts bevangen worden. Hierdoor, door deze koorts, wordt hun welslagen vertraagd en soms ernstig belemmerd. Het effect is dus heel anders dan de centenjager zelf meent. Beslissend voor het welslagen voor een emigrant is de reputatie, die hij in de kring om zich heen in het nieuwe land opbouwt. Zonder een goede reputatie moet men vechten en strijden om er te komen. Met een goede reputatie komen de mogelijkheden naar de emigrant. (Wordt vervolgd).
9 augustus 1952
Uitbreidingsplan
Door Ged. St. is bij besluit van 2 Juli 1952 aan enige onderdelen van het door de raad bij zijn besluit van 15 Juni j.l. vastgestelde uitbreidingsplan goedkeuring onthouden en overigens het plan goedgekeurd. Ingevolge art. 38 van de Woningwet kan de raad binnen een maand na de beslissing van Ged. St. tegen deze beslissing bij de Kroon beroep aantekenen. Burg. en Weth. delen de raad mede dat zij in overleg met de ontwerper van het plan zijn nagegaan in hoeverre er aanleiding bestaat aan de raad voor te stellen van die gelegenheid gebruik te maken. Naar hun mening bestaat er geen redenen om bezwaar te maken tegen deze beslissing. Voor wat de Regelinkkamp betreft is thans — mede naar aanleiding van een bespreking met leden van Ged. Staten en de directeur van de provinciale plandienst — in zoverre resultaat verkregen, dat nu op dit terrein vrijstaande woningen met ’n inhoud van tenminste 350 m3 inhoud mogen worden gebouwd. De bezwaren tegen het ontworpen industrieterrein aan de Vordenseweg omdat aan de aanleg daarvoor te hoge kosten zijn verbonden, zijn niet te ontzenuwen en bij een bespreking is dan ook overeenstemming bereikt om daarvoor een terrein liggende tussen de Hummeloseweg en de Zelhemseweg, ten oosten van de Cement-industrie, daarvoor te bestemmen. Hiermede kan dan het aangewezen industrieterrein, liggende op de hoek van de Hengeloseweg en de Pastoor Thuisstraat te Keijenborg vervallen. Tenslotte delen Burg. en Weth. de raad mede, dat nu binnen een jaar ten aanzien van die onderdelen waaraan de goedkeuring is onthouden ’n nieuw plan met inachtneming van genomen beslissing van Ged. Staten kan worden ontworpen. In verband hiermede stellen zij voor de gedane mededelingen voor kennisgeving aan te nemen en een besluit te nemen, waarbij wordt bepaald, dat de vaststelling van een plan tot herziening van een uitbreidingsplan ten aanzien van de door Ged. St. niet goedgekeurde onderdelen in voorbereiding wordt genomen. Een voorstel tot herziening zal dan t.z.t. worden aangeboden.
NIEUW-ZEELAND door Mr Ir B. W. Haveman (3)
Indrukken en ontmoetingen :
Juist met het oog op dit laatste is het van zo groot belang dat de emigranten in Nieuw-Zeeland goed beseffen dat zij in een door en door Brits land komen, waar men er vast op rekent, dat een gegeven woord gehouden wordt, ook al staat het niet zwart op wit; maar zeker wanneer het wél zwart op wit staat. Degenen die in geen enkel opzicht de zware verplichting ten opzichte van de Nieuw-Zeelandse regering hebben aangegaan om gedurende twee jaren in een bepaald soort werkkring te werken en onder deze verplichting uit trachten te komen op een of andere slimme manier, die kunnen misschien in een enkel geval zeer tijdelijk voordeel behalen, maar zullen het zeer grotere voordeel van een goede en betrouwbare reputatie missen en zeer veel moeite hebben het verloren vertrouwen terug te winnen.
Iedereen kent iedereen. Nieuw-Zeeland is in oppervlakte ongeveer acht keer zo groot als ons land maar de bevolking telt nog geen twee miljoen zielen. Iedereen kent iedereen nog veel beter dan wij dat in Nederland doen. In Dunedin, de stad op het Zuid-eiland, die ik bezocht, waren op dat ogenblik 250 Nederlandse emigranten waarvan er 244 op een prachtige manier gegeslaagd zijn. Er waren 6 probleemgevallen, drie er van trachten aan hun overeenkomst te ontkomen door uit te knijpen. Toevallig werden zij het op het station in hun kraag gegrepen. Hun reputatie was niet alleen weg, want veertien dagen later toen ik Auckland op het Noordelijke gedeelte van het Noordeiland was, ontdekte ik dat men daar alles van het geval wist en tobde over de vraag hoe sommige Nederlanders toch zo stom kunnen zijn hun eigen ruiten in te gooien. Het is intussen volmaakt overbodig in Nieuw-Zeeland de aangegane verplichting te ontduiken. Indien er, waar dan ook, bezwaren van enige betekenis zouden rijzen tegen een plaatsing, dan is iedere immigratie-ambtenaar bereid onmiddellijk voorzieningen te treffen om de bezwaren weg te nemen of om de betrokken immigrant te herplaatsen. Wie zich tot het immigratiekantoor wendt in zijn district, vindt er altijd een open oor en alle hulp die hij behoeft, om zijn zaak door en door gezond te maken. Ik heb de Nieuw-Zeelandse regering dan ook geadviseerd mensen die onder zulke goede voorwaarden en omstandigheden zo weinig begrip voor het land van ontvangst tonen dan ook maar terug te zenden naar Nederland. Nieuw-Zeeland zit in de eerste plaats verlegen om bouwvakarbeiders. Men staat er, wanneer men in dit prachtige land rond reist, versteld van wat de NieuwZeelandse bevolking daar opgebouwd heeft. Vooral moet men zich in dit verband bedenken dat het nog maar ruim 110 jaar geleden is, dat de eerste Engelsen en Schotten in dit land voet aan wal zetten. Er is daar hard gewerkt en er is veel moois gebouwd. In dit land moet nog ontzaglijk veel worden gebouwd. Geen wonder dus dat de Nieuw-Zeelandse regering aan arbeiders die dit kunnen voorkeur geeft. Ook de landbouwproductie moet en kan er belangrijk toenemen, gezien de vraag in de wereld naar producten die Nieuw-Zeeland kan leveren. Behalve deze twee groepen hebben ongetrouwde vrouwen voorrang. Niet zozeer omdat er zo enorm overschot van ongetrouwde mannen in Nieuw-Zeeland zou zijn, maar wel omdat er veel uitstekend georganiseerde verpleeginrichtingen bestaan, waar men verpleegsters en huishoudelijk personeel nodig heeft, en waar zeer goede arbeidsvoorwaarden worden aangeboden. Terloops wijs ik er hier nog even op, dat een gediplomeerd verpleegster in Nieuw-Zeeland eerst dan als gediplomeerd ten volle te werk gesteld kan worden, als zij de Engelse taal volkomen beheerst. Zij, die dit niet doen, zullen aanvankelijk met minder verantwoordelijk werk worden belast om ongelukken te voorkomen. Het wordt meisjes precies zoals de mannen zeer kwalijk genomen, als zij haar reputatie bederven door de verplichting te aanvaarden als verpleegster of in huishoudelijke arbeid werkzaam te zullen zijn en terstond na aankomst gaan solliciteren om de baan van secretaresse of andere administratieve betrekking te krijgen. (Wordt vervolgd).
16 augustus 1952
Verbetering Pastoor Thuisstraat en gedeelte Vuilestraat
Wegschaaf. Bij hun besluit van 6 Aug. j.l. is door Ged. Staten goedkeuring verleend aan het besluit van de raad dezer gemeente tot verbetering van de Pastoor Thuisstraat te Keijenborg en gedeelte van de Vuilestr. Door uitvoering van deze besluiten zal in een lang gevoelde behoefte worden voorzien en aan de wens van vele inwoners tegemoet worden gekomen. Eveneens werd bij besluit van Ged. Staten van 6 Aug. j.l. goedkeuring gegeven aan het besluit van de raad tot het aanschaffen van een wegschaaf, enz. Het is nu te verwachten, dat binnen afzienbare tijd ‘de zandwegen in de gemeente met een totale lengte van i 225 km in een behoorlijke staat zullen kunnen worden onderhouden.
NIEUW-ZEELAND door Mr Ir B. W. Haveman (4)
Indrukken en ontmoetingen :
Ik deed de indruk op. dat men dan nog liever heeft, dat het meisje trouwt. Dit gebeurt in veel gevallen. Ik was in een prachtig hotel, hostel heet het in het Engels, voor werkende vrouwen op het Zuideiland. Men vertelde mij daar, dat met een bepaalde boot 25 Nederlandse meisjes waren aangekomen en in het hostel onderdak hadden gevonden, Hiervan waren binnen twee maanden 23 getrouwd, waarop ik niet kon nalaten te vragen of er soms iets aan de 2 anderen had ontbroken, Er gaat in Nederland in sommige kringen een verhaal dat de Nieuw-Zeelander niet lang zou werken. Ik moet toegeven, dat het arbeidstempo er misschien iets lager is dan in Nederland en dat de NieuwZeelander van het standpunt uitgaat, dat hij vijf dagen werkt en om twee dagen per week voor zichzelf te hebben, t.w. de hele Zaterdag en de hele Zondag. Dit neemt niet weg, dat het verhaaltje immigranten doet mislukken. Op een houtzagerij trof ik enkele Nederlandse emigranten aan, die gedemobiliseerd waren in Indonesië en vandaar naar Nieuw-Zeeland waren geëmigreerd. Zij werkten bij de houtzagerij en hadden een goed loon. Zij hielden ongeveer 10 pond per week over. Zij waren ernstig verstoord, dat enkele nieuwkomers uit Nederland de goede Nederlandse naam aan het bederven waren door het ten toon spreiden van luiheid veel werk onderbrekingen, met elkaar in een kringetje zitten en een sigaretje roken. De Nieuw-Zeelandse reactie op een dergelijk verschijnsel is zeer eenvoudig. Men zegt niets, ziet het aan en ontslaat de Nederlanders wegens luiheid. Zo waren er reeds twee Nederlanders ontslagen en mijn zegslieden noemden twee anderen, die er wellicht zeer binnenkort om dezelfde reden uit zouden liggen.
Een waarschuwing.
Ik zou ernstig willen waarschuwen tegen verkeerde en verdraaide voorstelling van zaken. Wie naar NieuwZeeland komt wordt er vriendelijk ontvangen en al degenen, die bij de productie werkzaam kunnen zijn komen voor emigratie er heen in beginsel in aanmerking. Maar slechts degenen, die hard werken en aan de hooggespannen verwachtingen, die de Nieuw-Zeelanders omtrent de Nederlanders hebben, voldoen die slagen. In het bijzonder zou ik de aandacht vestigen van de Nederlanders willen vestigen op het Zuid-eiland. Dit deel van Nieuw-Zeeland maakt een zeer goede ontwikkeling mee. Men is er bezig in de nabijheid van het reeds genoemde Dunedin, bij Boxburgh, een dam te bouwen, in de Kanaraurivier om waterkracht op te kunnen wekken voor de productie van meer electriciteit. Over vijf tot zeven jaar zal dit de beschikbare energie op het eiland verdubbelen. Voor velen ook ongeschoolde arbeiders, is hier een uitstekende werkgelegenheid met een beste accommodatie. Een 20-tal Nederlanders werken hier reeds. De hoofdingenieur Holloway leidde mij rond vergezeld door van der Meulen, die hier technisch tekenaar is en een schat van een vrouw heeft. Hij verdiend hier 13 pond in de week, terwijl een Nederlandse timmerman gemiddeld 10 pond schoon verdient. Het is mogelijk hiervan 6 tot 7 pond per week te sparen. Het belangrijkste is dat Nederland naar Nieuw-Zeeland mensen emigreert die onze reputatie hooghouden. Dit geldt overigens ook voor de overige landen waarheen Nederlanders emigreren. Wat in het bijzonder van belang is, is dat wij geen beunhazen doen vertrekken. (Wordt vervolgd).
23 augustus 1952
NIEUW-ZEELAND door Mr Ir B. W. Haveman (5)
Indrukken en ontmoetingen
De ervaringen met deze hazen zijn buitengewoon slecht geweest. Er zijn zogenaamde zuivelbewerkers op NieuwZeelandse fabrieken gekomen, die nog nooit kaas of boter hadden zien maken. Er hebben zich voor de landbouw mensen aangemeld die het boerenbedrijf alleen van horen zeggen kenden. In de zuivelfabrieken en op de boerderijen, waar deze lieden geweest zijn, denkt men er niet meer aan om Nederlanders tewerk te stellen. Ik juich het daarom toe, dat de NieuwZeelanders bij het nemen van de beslissing omtrent de toelating van de emigrant grote aandacht aan zijn arbeidsverleden besteden. Indien uit dit verleden niet blijkt, dat de betrokken emigrant de algehele geschiktheid bezit voor het beroep, waarin hij zegt te willen gaan werken, dan wordt hij omdat dit een beroep is waarin de Nieuw-Zeelander een goed werker maar geen beunhaas nodig heeft, in de regel afgewezen. Toch is er nog wel een weg om naar Nieuw-Zeeland te komen, ook voor hen die hier te lande geen beroep uitoefenen wat voor Nieuw-Zeeland aanvaardbaar is. Ik ben er zeker van dat een jonge man, die hier te lande b.v. als boekhouder of als kapper of in een ander voor Nieuw-Zeeland weinig essentieel beroep naar Nieuw-Zeeland kan emigreren, nog een kans kan maken. Tenminste als hij de geschiktheid voor dat andere beroep heeft en zich dan op de Rijkswerkplaats om laat scholen tot een bouwvakarbeider of tot een werker geschikt voor de metaalindustrie, dan wel zich melden bij de Ned. Heidemaatschappij voor een oogstcolonne om zich hierdoor een stukje arbeidsverleden te verwerven waarmee bij bewijst, dat hij in Nieuw-Zeeland gedurende twee jaren in het beroep zal kunnen werken waarvoor dit land hem nodig heeft. Ik zou nog lang door kunnen gaan met mijn verhalen over mensen en dingen in de prachtige natuur die ik in Nieuw-Zeeland gezien heb. Ik kan dit hier niet doen omdat het te veel plaatsruimte vergt. Ik wil eindigen met U te vertellen hoe het afliep met ons mislukte bruidspaar. De gemeenteraad bemoeide zich weer met het geval. De bruid had schijnbaar een zwakke plek in de mannenharten van de leden van deze raad geraakt, want zij gaven de bruid gelijk en namen haar man in gemeentedienst, waardoor de bruid in het dorp kon wonen. De enige partij die toen nog ongelukkig was, was de boer. Onze emigratie attaché in Nieuw-Zeeland heeft kans gezien voor hem een oplossing te vinden door een ongetrouwde Nederlander bij hem te plaatsen. Deze werkt daar nu reeds 1,5 Jaar in de grote vriendschap met de boer en leidt voor hem het bedrijf. NieuwZeeland is een land waar wij een goede naam moeten handhaven. EINDE.
30 augustus 1952
Schrikkeljaar 1952
Veschriklijk toch zon schrikkeljoor!
Dan duurt zon joor anpat nog lange!
As man, ’t is ech en ongelogen woor,
Wok manges nog velègen ok en bange!
Die vrouwluu toch!… Wat bunt ze knater!
Ik waoge mien nog kwelke op de weg.
Woort zok bunt: op ’t dreuge of in’t water,
Overal toch bunt z’anhalerig en vrech!
’t Gebeurt mien dan moor al te vake,
Dak deur zon vrommes wodt evraog.
Gien wonder, dak dan gaw velègen rake:
Een deerne kussen hek nog nooit ewaog!
Wat dunk oew ? Zok mien toch moor laoten liemen ?
Dat gezanik wok toch eiglijk ook wel zat.
Twee lévens kont ok meugelijk wel samen riemen.
Al is een man dan manges ok niet al te gladl
MAX HOLT
Straatnamen
Aan de geprojecteerde weg lopende van de Zuivelweg af in Oostelijke richting, worden 2 blokken van 4 woningen gebouwd. Deze woningen naderen hun voltooiing, waarom het gewenst is de weg een naam te geven. In hun voorstel delen B. en W. de raad mede, dat bij het bepalen van straatnamen een keuze kan worden gemaakt uit verschillende mogelijkheden. Het wil hun voorkomen, dat in dit verband en mede ook gelet op meerdere geprojecteerde wegen in dit uitbreidingsplan, het aanzien zal worden verhoogd, door het aanbrengen van een niet te hoge beplanting langs die wegen. In verband hiermede zouden zij thans deze weg willen beplanten met de Meidoorn, en stellen daarom voor de weg „Meidoornstraat” te noemen.
6 september 1952
‘t Jaowoord
Ik hebbe dan mien eiges moor vekoch
An Liesken Dinges uut den Holterhoek,
Die had mien al zo vake annezoch :
Aj mien niet nemp, dan buj niet kloek !
Zo zat ze mien moor op te jagen,
Vanmargen heb ik eur mien „jaowoord” laoten wetten,
Ze hef noew over mien niet meer te klagen,
Al zol zo ok van blijschap niet meer etten!
Met trouwen wik moor efkes wachten,
An die gedachte mok nog wennen.
Bezwoorn hek nog met karrevrachten!
’t Zol gekheid ween um dat t’ ontkennen :
Mien „jaowoord” hef ze dan ekregen :
Een woord een woord, een man een man
Al bunkter in de hoed ok tegen,
Ik nem eur wel, door kan ze van op an.
MAX HOLT.
De eeuwenoude linde valt voor het verkeer
Sic transit Gloria Mundi. (zo vergaat de aardse glorie)
In de vroege morgenuren van Donderdag klonken over onze omgeving de eerste bijslagen die een einde gingen maken aan een stukje oud Hengelo. Het betreft hier de eeuwenoude Linde die bij café „de Zon”, op de hoek Banninkstraat zo vele jaren een sieraad voor ons dorp was. Het toenemende moderne verkeer vereist dat hij moet verdwijnen, om de gevaarlijke bocht wat overzichtelijker te maken. Van de geschiedenis dezer boom, die een omvang heeft van ±3.50 M., is weinig bekend. Een der oudste ingezetenen van Hengelo de ruim 80 jarige G. Bergevoet, verklaarde, dat hij de boom niet anders gekend heeft. De ouderdom is naar schatting 200 a 250 jaren. Wel mag aangenomen worden dat hij op heel wat Hengelose vreugde en leed heeft neer gezien. Indien de hierboven genoemde schatting juist is zag hij de soldaten van Napoleon aan zijn voet voorbij marcheren en heeft hij allicht kennisgemaakt met de Kozakken die in de omgeving van Hengelo gelegerd waren 1810—1812. Het krijgsgewoel van de FransDuitse oorlog 1870—1871 heeft hij met zijn hoge bladerenkroon in de verte kunnen beluisteren. De eerste wereldoorlog 1914 — 1918 trok langs hem voorbij. In 1940—1945 marcheerde de Duitse S.S. onder zijn breed uitgespreide takken. Op 1 April 1945 begroette hij het bevrijdende Canadese leger. Nu in 1952 ondergaat deze reus het lot van alles dat leeft. Hoe noodzakelijk zijn val ook moge zijn, toch zullen velen de dikke boom bij Bruggink op de hoek missen. Een bij-wonende ontlokte het weghalen van de dikke boom het volgende gedicht :
O, schone Boom, o, schone Boom
GA jij ons nu veplaten,
de weemoed slaat mij om het hart
ik kon er van verhalen.
de vogels zongen daar hun lied
al in die hoge kruinen,
het is nu allemaal VOORBIJ
ik zou er haast om huilen.
Het wegverkeer wordt opgeknapt
dit is een schone zaak,
de bromfiets en gewone fiets
gaan nu niet op elkaar.
een BUURTBEWONER
13 september 1952
Demonstratie nieuwe tractor met wegschaaf
Na afloop van de raadsvergadering op Vrijdagmiddag was het college van B. en W. en de raadsleden uitgenodigd tegenwoordig te zijn bij de ingebruikneming van de nieuwe tractor met wegschaaf, die door de gemeente is aangekocht voor de verbetering van zandwegen. De Handwijzersdijk was de eerste zandweg die met deze schaaf zou worden behandeld. Toen de vroede vaderen om i 5 uur n.m. bij deze weg aankwamen, had een chauffeurmonteur van de fa Hengeveld en Drenth te Terborg, die het materieel heeft geleverd, reeds ±150 meter van deze zandweg geploegd, teneinde daarna te kunnen tonen, wat met de schaaf kan worden bereikt. Door de heer Drenth werd de heren eerst het nieuwe materieel getoond, dat bestaat uit: 1. New Fordson Major tractor (petroleum motor) met hydraulische hefinstallatie en dubbele achterwielen; 2. „Hendri-wegschaaf”; 3. een schaar hydraulische diepploeg ; 4. Hydraulische verstekschijveneg. De ploeg kan maximaal 50 cm diep ploegen. In betrekkelijk korte tijd was dit stuk weg klaar. Met voldoening constateerden de heren, waaronder ook de gemeente-architect, de heer J. H. de Kort, dat met dit werktuig in de toekomst de zandwegen in een betere staat kunnen worden gebracht. Jaarlijks zal het profiel der wegen worden bijgehouden. De heer de Kort verklaarde, dat voor dit kleine stukje weg, dat in een paar uur met dit werktuig is behandeld, de gemeentearbeiders zeker 2 dagen druk zouden zijn geweest. Het moet thans mogelijk zijn met deze schaaf de zandwegen in onze gemeente regelmatig in een goede staat te onderhouden.
20 september 1952
Zelfstandige vestiging van Nederlandse boeren in Canada
Dat Canada uitstekende perspectieven te bieden heeft aan landbouwemigranten die zich daar op de duur zelfstandig willen vestigen mag wel als algemeen bekend verondersteld worden. Over de wijze waarop de zelfstandige vestiging in de praktijk in zijn werk gaat zijn belangwekkende gegevens te vinden in het proefschrift, waarmee Dr Ir A. S. Tuinman dezer dagen aan de landbouwhogeschool te Wageningen promoveerde. Wij lezen daar dat de Canadese landbouwer zich op het ogenblik in een gunstiger economische positie bevindt dan ooit te voren. Oorzaak hiervan is de voortdurende toename der bevolking — o.a. door immigratie, — waardoor de binnenlandse afzet aanzienlijk is verruimd, terwijl ook de consumptie per hoofd groter is geworden tengevolge van de stijgende levensstandaard. Intussen is de landbouwbevolking van Canada nog steeds te klein om de rijke mogelijkheden van dit enorme land uit te buiten. De situatie is dan ook zo dat er niet alleen nog miljoenen hectaren grond op ontginning liggen te wachten, maar dat er over heel Canada duizenden reeds ontgonnen gronden met opstal te koop zijn doordat de eigenaars geen opvolger hebben. Voorlopig is er dus nog voor geruime tijd aanbod genoeg om te voorzien in de vraag van Nederlanders die zich in Canada zelfstandig willen vestigen. Hoe gaat het overnemen van een bedrijf u in zijn werk ? Zoals bekend kan de emigrant geen kapitaal uit Nederland meenemen, zodat hij eerst als werknemer dienst moet nemen om de nodige gelden bijeen te sparen. Deze gang van zaken is trouwens geheel in het voordeel van de emigrant, daar hij zodoende gelegenheid heeft om aan zijn nieuwe omgeving te wennen en ervaring op te doen met de werkmethoden in Canada, die doorgaans nogal van de Nederlandse afwijken. (zie verder de reclame)
27 september 1952
Oranjefeest
Zaterdag vond alhier het jaarlijkse Oranjefeest plaats. Jammer was dat het weer niet medewerkte. Het ware beter dat het feest op de oorspronkelijke datum werd gehouden, want het koude gure weer hield velen binnenshuis. Des morgens luidden de klokken het feest in, waarna de kinderen zich verzamelden en men in optocht voorafgegaan door muziek, naar het gemeentehuis trok, waar de Burgemeester het feest officieel opende. Na het zingen van een paar coupletten van het Wilhelmus begaf men zich naar hotel Langeler. Door het gezelschap Jaap Tröger werden de kinderen hier enige uren aangenaam vermaakt en rijkelijk getracteerd. Des middags konden de kinderen gratis draaien in de draaimolen.
Huize ’t Regelink verkocht en verhuurd
Naar wij vernemen is het huize „’t Regelink”, hetwelk enige tijd geleden is verkocht aan Gebr. Bruil te Doetinchem, nu verhuurd aan de Vereniging „Het Hoogeland”.
4 oktober 1952
Kleuterschool Regelinkstraat
Woensdagavond 8 uur hield bovengenoemde school een vergadering in het schoolgebouw. Besproken werd de financiële positie en het komen tot het houden van een sjoelen schietavond ter versterking van de kas. Besloten werd op 15 Oct. a.s. een sjoel- en schietavond te houden in Concordia, ’s avonds 7 uur. De aanwezige leden werden in het comité opgenomen, en zullen voor de prijzen rondgaan. Ouders en leden, welke prijzen beschikbaar willen stellen, worden verzocht deze vóór 14 okt. a.s., af te geven aan de bewaarschool. Ook degene welke een sjoelbak in bruikleen willen afstaan, kunnen dit opgeven.
11 oktober 1952
Een eigenaardige klant
Zaterdagavond j.l. is er bij Café Maresch een eigenaardige klant binnengeslopen, n.l. een bunzing, ’s Avonds kwam hij via de kelder om een hoekje kijken bij de tapkast, ’s Nachts heeft de heer Maresch hem doodgeslagen.
18 oktober 1952
Uit de raad van Hengelo Gld
Punt 4. Aangaan geldlening groot f 49.000.— met de provincie Gelderland. In een uitvoerig voorstel doen B. en W. mededeling dat de provincie Gelderland bereid is de gemeente dit bedrag te lenen voor de bouw van een brandweergarage en verharding van de Hogenkampsweg. De voorz. ligt toe, dat met het oog op de vele voorbereidende werkzaamheden het niet mogelijk is de garage te realiseren, waardoor B. en W. van mening zijn, dat het geld voor de garage bestemd, voorlopig te gebruiken voor de woningbouw 1952 en 1953. Vele moeilijkheden moeten worden overwonnen. B.v. plaatsing van de garage, overleg met de ontwerpers van uitbreidingsplan enz. De plaats die B. en W. hebben uitgekozen, is in strijd met het uitbreidingsplan. Een en ander kan nog tot gevolg hebben, dat het uitbreidingsplan zal moeten worden gewijzigd. In elk geval zal de brandweergarage niet op korte termijn kunnen worden gebouwd. Ook omdat de uitgezochte plaats alleen voor woningbouw is bestemd en dat daar geen garage mag komen. De heer Gasselink acht het wenselijk een woning boven de garage te bouwen. De voorz. licht toe, dat plannen zullen worden gemaakt.
25 oktober 1952
Demonstratie van maïsplukken met het plukhaakje
Op Vrijdag 31 October a.s. voormiddags 9.30 uur, wordt op het bedrijf van de heer H. }. ter Horst, „Boerderij Karsjes”, te Lintelo-Aalten, een demonstratie gegeven van maïsplukken met het plukhaakje. De boerderij ligt aan de Hoofdweg Aalten-Varsseveld 2 km van het station Aalten. De demonstratie wordt gegeven door twee Amerikaanse in de Staat lowa wonende kampioenmaïsplukkers. Deze zijn thans op tournee door verschillende landen van WestEuropa n.l.:
Italië, Frankrijk, België, Nederland en Denemarken. Niettegenstaande er dit jaar reeds veel over de methode van Maïsplukken met het maïsplukhaakje is geschreven, zal dit nimmer zo duidelijk zijn, dan de vaardigheid en de handigheid van een vakman met eigen ogen te kunnen aanschouwen. Maïstelers die de kunst van maïsplukken met het maïsplukhaakje nog niet machtig zijn, en toekomstige maïstelers, die tot heden nog geen maïs hebben geteeld omdat men de juiste methode van oogsten niet kende, mogen niet verzuimen deze belangrijke demonstratie welke een unicum voor Gelderland is bij te wonen.
WINKELSLUITINGSWET
B & W van de gemeente Hengelo Gld brengen ter kennis: dat ter secretarie dezer gemeente gedurende drie maanden ter lezing is gelegd de door de gemeenteraad op 16 October j.l. vastgestelde verordening, waarbij het verboden is voor het publiek geopend te hebben: op Maandag na 13 uur: Kapperswinkels; op Woensdag na 13 uur: overige winkels. Overtreding van deze verordening wordt ingevolge de wet op de economische delicten gestraft met hechtenis van ten hoogste zes maanden en geldboete van ten hoogste tien duizend gulden, hetzij met een van deze straffen. Hengelo-Gld, 22 October 1952. F. VAN HOOGSTRATEN, burgemeester H. C. ARENDS, secretaris
1 november 1952
Aansluiting waterleiding
In de raadsvergadering van 3 April 1933 werd besloten de gevraagde medewerking tot oprichting van de N.V. Waterleiding Oostelijk Gelderland te verlenen en trad de gemeente door het storten van een bedrag van f 100.—, als aandeelhoudster toe. Hierdoor heeft de raad zich in beginsel uitgesproken voor aansluiting aan het waterleidingnet, dat echter tot heden zonder enig praktisch resultaat is gebleven. Tijdens de oorlogsjaren werden nog plannen tot aanleg van een waterleiding ontworpen en het benodigde materiaal in de gemeente opgeslagen, doch tengevolge van oorlogshandelingen tijdens de bevrijdingsdagen is het na de bevrijding voor een andere gemeente gebruikt. De uitvoering van dat plan werd dientengevolge voor onbepaalde tijd verschoven en alhoewel in 1948 vanwege het gemeentebestuur de wens te kennen was gegeven om tot aansluiting over te gaan werd daarop van de directie van de W. O.G. de mededeling ontvangen, dat gezien de materiaalpositie dit voorlopig onmogelijk zou zijn. Toen enige tijd geleden de aandacht van de directie van de W.O.G. hierop nogmaals is gevestigd, volgde 16 Sept. j.l. daarop een bespreking met een hoofdambtenaar van het provinciaal bestuur, die mededeelde, dat uitvoering tot aansluiting voor de gemeenten Hengelo Gld en Vorden in overweging waren genomen en dat Ged. Staten er prijs op zouden stellen, dat beide gemeenten tot aansluiting zouden besluiten. Van de zijde van de directie van de W.O.G. werd daarop een bevestiging ontvangen, met de mededeling echter, dat deze aansluiting niet in het grote plan van een waterleiding in de nog niet voorziene gemeenten van Oostelijk Gelderland zou kunnen worden uitgevoerd, waarvoor dan een voorlopig pompstation tussen de kommen van Hengelo Gld en Vorden zou moeten komen. B. en W. delen de raad verder mede, dat zij het ten zeerste betreuren dat het dorp Keyenburg niet zal kunnen worden aangesloten, aangezien de kosten daarvan worden geraamd op f 100.000.— tengevolge waarvan de jaarlijkse kosten zeer aanzienlijk zouden stijgen. Het exploitatie tekort bij het ontworpen plan zal f 24.000.— bedragen waarin het Rijk een jaarlijkse bijdrage van f 7500.— zal verlenen, zodat de beide gemeenten gezamenlijk een bedrag van rond f16.500.— zullen moeten dekken. Naar verhouding van de aansluitbare percelen, voor Hengelo Gld en Vorden resp. geschat op 350 en 475, zal dit voor de gemeente Hengelo Gld ± f 7000.- bedragen.
Het vastrecht loopt van f 0.90 per maand voor een perceel van 1 of 2 vertrekken tot f 4.70 per maand voor een perceel met 9 en meer vertrekken. De kosten van aansluiting bedragen – binnen een afstand van 50 m. uit het hart van de weg gelegen — f 125.— en wanneer een meterput moet worden gemaakt zal hierdoor het genoemde bedrag nog met f 32.— moeten worden verhoogd. Worden echter de percelen in het tijdsbestek van de werving — in de regel is dit één jaar — aangesloten, dan zal bij wijze van premie f 80.— in de aansluiting worden gegeven. Tenslotte delen B. en W. de raad mede, dat waar nu een lang gekoesterde wens in vervulling kan gaan, het niet juist zou zijn deze plannen tegen te houden. Zij stellen daarom voor te besluiten definitief met de N.V. Waterleiding Oostelijk Gelderland een overeenkomst betreffende drinkwatervoorziening aan te gaan.
8 november 1952
Jubileum heer D. W. A. te Winkel
Zaterdag j.l. herdacht de Eerw. heer D. W. A. te Winkel zijn zilveren jubileum als Godsdienstonderwijzer bij de Ned. Herv. Gemeente alhier. Deze herdenking vond plaats in zaal Langeler, die ondanks het slechte weer goed bezet was. Door ouderling Willink en President Kerkvoogd Boomkamp werd de jubilaris met zijn gezin de zaal binnengeleid. Ds Kwint opende de bijeenkomst met gebed en het zingen van Gez. 112. Waarna Ds Kwint namens de gemeente de jubilaris toesprak. Ook mevr. te Winkel deelde hierin voor haar steun haar man gegeven en zij ontving een mand met bloemen, terwijl de heer te Winkel namens de gemeente een enveloppe met inhoud, werd aangeboden.
15 november 1952
Stevord heropent!
Wanneer een zakenman z’n bestaande zaak heropent, houdt dit meestal in, dat hij zijn zaak grondig heeft gewijzigd; zo, dat het aan de moderne eisen des tijds aangepast is en aan de behoefte voorziet. Dat „Stevord” in de Kastanjelaan hierin geslaagd is, kan men reeds direct al zien, als men voor de winkel staat. De gesloten etalages zijn verwijderd, en men heeft een overzicht in de zaak, dat U uitnodigt binnen te gaan. En juist dan wanneer men binnen staat, ziet men de grondige wijziging welke hier heeft plaats gehad. Moderne vitrines en toonbanken met uitgestalde artikelen zijn een lust voor de ogen. Het geheel, dat nu zo prachtig uitkomt is met één blik te overzien en men krijgt ook een betere indruk van de grootte: 25 M diep en 10 M breed. Inderdaad, het is beslist de moeite waard, eens een kijkje te gaan nemen, dat door de heren Smeitink zeer zeker op hoge prijs zal worden gesteld en zij U hun grote sortering van duizend en één artikelen gaarne zullen tonen, vooral nu het Sint Nicolaasfeest voor de deur staat. Wij wensen de heren dan ook veel succes met hun gemoderniseerde zaak. Zie de advertentie in dit nummer.
Aansluiting Gemeenteriool
Het is gebleken, dat verschillende ingezetenen, in strijd met de hun verleende vergunning, een aansluiting op het gemeenteriool hebben aangebracht voor afvoer van fecaliën. In verband hiermede wordt ter kennis gebracht, dat deze aansluiting vóór 1 December a.s. moet worden verbroken. Bij nalatigheid zal de aansluiting op het riool van gemeentewege op kosten van de overtreders worden verwijderd. Hengelo Gld, H November 1952. Burgemeester en Wethouders van Hengelo Gld F. van Hoogstraten, Burgemeester H. C. Arends, Secretaris.
22 november 1952
Gouden Jubileum Ds Barbas
Zondag 23 Nov. hoopt de thans emeritus predikant Ds J. Barbas, de dag te herdenken dat hij 50 jaren geleden door het Provinciaal Kerkbestuur te Zeeland tot de Evangeliebedienieg werd toegelaten. Tot 1909 was hij predikant te Geesteren. Door het vertrek van Ds Pierson werd hij te Hengelo Gld diens opvolger, en wel tot 1 Jan. 1944 toen hem het emeritaat werd verleend. Tal van jaren was Ds Barbas lid van de Algemene Synode en de Algemene Synodale Commissie der Ned. Herv. Kerk. Tevens was bij Secr. van het Prov. Kerkbestuur van Gelderland en lid van het Prov. Coll. van Toezicht op het beheer van kerkelijke fondsen en goederen in Gelderland. Jaren lang was hij Voorz. van de Groen van Pan Prinsteren Kweekschool te Doetinchem. Voorz. van de schoolraad en Vice-Voorzitter van de Unie „School met de Bijbel.” Voorzitter van het Chr. Schoolcongres en Voorz. van de Stichting Buitengewoon Onderwijs in Nederland. Van de School met de Bijbel in de Veldhoek was hij medeoprichter en voorz. Ruim 45 jaren bekleedde hij het Secretarisambt van de Kinderzorg in Classis Zutphen en van de Voogdijraad te Zutphen was hij waarnemend Voorz. Te Hengelo was hij Voorz. van de School met de Bijbel en door hem werden in de buurtschappen Varssel en Bekveld een School met de Bijbel geopend. De vele verdiensten die Ds Barbas op dit terrein heeft beloonde de Regering door hem tot Officier in de Orde van Oranje Nassau te benoemen. Moge hij nog vele jaren in gezondheid van zijn welverdiende rust genieten. Ds Barbas wenst uitdrukkelijk dat deze Jubileumdag onopgemerkt voorbij zal gaan.
29 november 1952
Difterie in Gelderland
Naar wij vernemen zijn de laatste weken in Gelderland weer een aantal difteriegevallen geconstateerd, waarvan enkele met dodelijke afloop. Om deze reden is besloten weer gelegenheid open te stellen tot het laten inenten van de jeugd tegen deze gevaarlijke ziekte. Wij verwijzen U naar de betreffende adv. in dit nummer.
4 december 1952
Verkoop bouwterrein Tramstraat
Door het bestuur van de Coöp. Landbouwvereniging „De Volharding” te Hengelo Gld, is aan de gemeente verzocht aan haar Vereniging voor de bouw van twee woningen, een gedeelte van het voormalig tramterrein langs de Tramstraat, ter breedte van 30 m. en met een diepte van 40 m. te willen verkopen. B. en W. delen de raad mede, dat de bebouwing van een strook van het bedoelde terrein langs de Tramstraat ingevolge het vastgestelde uitbreidingsplan toelaatbaar is, mits hierop vrijstaande woningen of blokken van 1-3 woningen worden gebouwd, terwijl dan de minimum breedte voor een vrijstaande woning 4.75 m. en voor de woningblokken 5.75 m. moet bedragen. Tegen de verkoop van de gevraagde grond zeggen zij kan geen bezwaar zijn en kan een verkoopprijs van f 3.— per m2 worden bedongen, tegen welke prijs het Prijzenbureau voor onroerende goederen te Arnhem geen bezwaar heeft. B. en W. stellen daarom de raad voor het gevraagde terrein, dat een oppervlakte van ±1225 m2 zal hebben tegen de prijs van f 3.— per m2 aan genoemde vereniging te verkopen.
11 december 1952
De zieke kip
Gebraden kip lust iedereen,
’t Zij burger of ’t zij boer,
Toch werd het eten van zo’n dier,
Mij laatst een reuzetoer.
Er zat op ’t nest een zieke kip,
De kam zag paars en blauw,
’t Leed geen twijfel meer, dat ’t beest,
Niet lang meer maken zou.
Dit zag m’n baas, hij stelde vast,
De ernst van het geval,
Ze werd geslacht, gebraden en….
De rest ge snapt het al.
Wat later wierp de zeug een dooie big
Ik ril er nu nog van,
Ik hoorde in mijn verbeelding reeds,
Wat sissen in de pan.
’t Bleef echter bij de zieke kip,
De big bleek al te mals,
Ik danste in mijn vreugde toen,
Een foxstrot en een wals.
MAX HOLT
