1988-02 Wonderdokter of kwakzalver

In de twintig en dertiger jaren leefde er in Hengelo ’n zekere ‘dokter Nuijens’, een kruidendokter of kwakzalver..? Het was niet zomaar iemand, het was echt ’n heer. In die tijd heb ik hem verschillende keren bezig gezien met het zoeken van plan ten en kruiden. Vaak was dat rechts van de weg Velswijk-Doetinchem,in de buurt van ’t Zelhemmerend. De Wittebrinkse of Rodebeek was toen nog niet gekanaliseerd en zocht nog zijn eigen weg door ’t landschap.
Zo hier en daar waren toen nog de zogenaamde kluungaten,daar was in vroegere dagen al eens turf gestoken. In die laagtes was een weelderige plantengroei en daar verzamelde hij zijn materiaal. Ook iets ten noorden van de kom Velswijk, ongeveer op de plaats waar nu ’t tankstation Mentink is, was hij dikwijls bezig.
Al en toe kwam hij langs de werkplaats in de Velswijk om de banden bij te pompen, en vroeg dan altijd wat ’t koste, en na een ‘dat kost niets’ kwam van zijn kant een ‘God zal het u lonen’ of ‘Ik zal veel voor u bidden’.
Afijn moeder, die in die dagen sukkelde met verschillende kwalen waar de huisarts geen afdoende medicijn voor had, werd door iemand aangeraden eens naar die dokter Nuijens te gaan. Daar hadden volgens het zeggen, verschillende mensen hun heil gevonden zodra de echte dokter hen niet meer helpen kon. Zo ging ze dan op zekere dag bij hem op consult en toen ze terugkwam vertelde ze ’t volgende.

Hij had haar d’r hele levensloop laten vertellen en de bijzonderheden van haar klachten. Daarna had hij uit een grote kast verschillende gedroogde kruiden bij elkander gezocht waarvan ze thee moest zet ten en volgens zijn voorschrift opdrinken. Op de terugweg was ze even gaan zitten op de bank bij Haanekamps-busken (het was een dik uur lopen van mijn ouderlijk huis naar het dorp Hengelo); die bank stand ongeveer op de helft tussen Hengelo en Keijenborg.
Omdat er toen nog veel oude mensen waren die niet konden fietsen, was daar ’n vrouw bij haar komen zitten on ook even uit te blazen. Al pratende had mijn moeder verteld van haar bezoek bij dokter Nuijens. Die vrouw was stomverbaasd geweest over de moed on naar die man toe te gaan. Zij zou voor geen geld van de wereld iets van die gifmenger durven te gebruiken. Toen die vrouw was opgestapt, was moeder ook weer verder naar huis gewandeld, maar wat de vrouw verteld had over die dokter Nuijens had ze maar niet van zich af kunnen zetten.
Het eind van ’t verhaal was dat ze de zak met kruiden onderweg ergens onder ’n struik in de sloot had gegooid. Thuis gekomen was ze een ervaring rijker en de vrije gift, die hij gevraagd had voor het consult, armer. Met haar kwalen heeft ze leren leven.

G.J. Geurtsen, Varsselseweg 14.