Duizendponder bloot gelegd

Duizendponder bloot gelegd

Duizendponder blootgelegd in Hengelose boomgaard

Door MARISKA VERMAAS

HENGELO – Na 57 jaar heeft E. Maalderink toch maar bij de gemeente Hengelo gemeld dat er waarschijnlijk een bom bij hem in de tuin ligt. Op aandringen van vrienden eigenlijk. Zelf vond hij het niet zo nodig om de bom te melden. “Ik weet nog dat de bom viel”, zegt Maalderink. “Mijn vader was op een steenworp afstand aan het werk toen midden op de dag in februari 1945 de bom viel. Verder op in het land vielen nog meer bommen, die wel ontploften. Gelukkig deed deze dat niet”. Terwijl het in de ochtenduren in de boomgaard een drukte van belang is, lijkt Maalderink maandag niet warm of koud te worden van het spektakel. “Natuurlijk ga ik straks wel kijken, want ik ben wel benieuwd wat voor bom het is, maar echt spannend vind ik het niet”, aldus de agrariër. Bij het gat van vijf bij vijf meter is rond het middaguur niet veel activiteit. “Er zit te veel water in do grond, wat de pomp die we hebben niet aan kan. Nu moeten we wachten op een tweede pomp”, legt adjudant Soeters van de Explosieven Opruimings Dienst de relatieve rust uit. ”Een paar maanden geleden hebben we met metaaldetectors onderzocht of er een bom zou kunnen liggen. Het is toen duidelijk geworden dat er in ieder geval een ijzerverstoring in de grond zit. Of het daadwerkelijk een bom is, kan ik pas zeggen als ik het gezien heb. Het zal niet voor het eerst zijn dat ik een een bromfiets of potkachel opgraaf.” Soeters legt uit dat bij het opsporen van een bom zeer voorzichtig gewerkt moet worden. “Een bom is gemaakt om te doden en dat kan een bom ook nog nadat hij zestig jaar onder de grond heeft gelegen”, benadrukt hij. Met een kraan wordt voorzichtig laag voor laag afgegraven. “Met behulp van een metaaldetector hebben we het voorwerp ongeveer kunnen plaatsen en met behulp van prikstokken die we gebruiken kunnen we aangeven hoever we nog moeten. De laatste dertig centimeter graven we met de schep. Als we dan een stukje bloot hebben, werken we eerst naar de ontsteking toe, zodat we de bom kunnen demonteren”. In de gemeente Hengelo komt het niet veel voor dat er bommen uit de Tweede Wereldoorlog worden gevonden. “Voor mij is het de eerste”, zegt Jos Veenhuis van de gemeente Hengelo. Samen met de BOD gaat de gemeente straks een geschikte plaats zoeken binnen de gemeente om de bom tot ontploffing te brengen. “Er zijn inmiddels al wel wat plaatsen in gedachten. Welke dat zijn kan ik nog niet zeggen”, aldus Veenhuis. Wel geeft hij aan dat voor de explosie een afgelegen plaats nodig is met veel zand. Om half twee wordt duidelijk dat het daadwerkelijk om een bom gaat. Het staartstuk is gevonden en de kop van de bom is blootgelegd. De bom staat recht op in de grond, wat de werkzaamheden bemoeilijkt. De bom ligt zodoende veel minder stabiel, waardoor de werkzaamheden gevaarlijk worden. Iedere verkeerde beweging kan de bom tot ontploffing brengen. Na een eerste glimp gehad te hebben wordt het publiek weer op afstand gehouden.
De graafwerkzaamheden worden vervolgd. Zenuwachtig lopen de kijkers wat heen en weer. Zeker de mededeling dat het waarschijnlijk om een duinzendponder, een zeer zware bom, gaat maakt de mensen nieuwsgierig. Tijdens het wachten komt een van de legermannen vertellen dat de bom gekanteld is, waardoor de werkzaamheden nog langer gaan duren. De gepantserde kraan staat gevaarlijk scheef boven het grote gat dat is ontstaan. Na een uur komt de adjudant, inmiddels voorzien van van een dikke laag modder, trots vertellen dat het gelukt is: de bom ligt bloot. De duizendponder is van Engelse makelij en bevat zo’n 250 kilogram springstof. Wanneer en waar de bom gedemonteerd wordt is nog niet bekend. Over de kosten van het project is burgemeester Van Beeck Calkoen duidelijk: “Geld mag bij veiligheid geen rol spelen”. Alleen het opgraven van de bom kost al 20.000 euro, de verwijderingskosten komen daar nog bij.