2020-03 Achter het koren gaat een kleine synagoge schuil (1)

Achter het koren gaat een kleine synagoge schuil
DE JOODSE GEMEENTE VAN HENGELO GLD

In een reeks van drie artikelen geeft Henk Teeuwen de lezer een beeld van het leven van de Joodse gemeente van Hengelo Gld. In het eerste deel vertelt hij van het ontstaan van de Joodse gemeente en laat hij ons kennismaken met Levi Windmuller die jaren lang de gemeente heeft geleid.

Een oude pentekening.
Ik vond een pentekening van Hengelo Gld die ergens rond 1850 moet zijn gemaakt. In het centrum van het tafereel staat de aloude Remigiuskerk. De zon staat op het koor en de oostzijde van de toren. Het moet morgen zijn geweest toen de tekenaar zijn schets vervaardigde.

lk ben in de auto gestapt en gaan kijken waar meer dan anderhalve eeuw geleden diezelfde onbekend gebleven tekenaar zijn schetsboek in zijn hand gehouden heeft. Nu heet het daar op die plek de Synagogestraat en dat is niet voor niets. Hier stond immers ooit de sjoel van de joodse gemeente van Hengelo Gld.

Als op sabbathavond na de dienst de deuren van de synagoge open gingen en de mannen en de jongens het kleine gebouw verlieten, hadden ze hetzelfde gezicht op de Remigiuskerk als onze tekenaar dat had en ik zie het voor me hoe ze huiswaarts gaan.

Liefman Windmuller wandelt naar zijn fraaie woning aan de Spalstraat. Liefman is een succesvol ondernemer. Salomon Jacob Fortuin moet nog wat verder en zoals zijn naam al zegt bezit Salomon een fortuin. Samuel Philips is een slager net als zijn neef die Philip heet. Samuel woont aan de Bleekstraat en de slagerij van zijn neef staat aan deRaadhuisstraat. Abraham Jacobs zit daar ook met zijn manufacturenhandel. Abraham Jacobs is uit een oud Joods geslacht dat al lang in Hengelo woont net als ook de leden van de familie Philips.

Zoals altijd verlaten ze druk in gesprek de sjoel en even later zijn ze verdwenen in die verschillende joodse huizen van Hengelo waar de wit gedekte sabbathsdis hen wacht met het gevlochten brood en het licht van de beide sabbathskaarsen. Sabbathavond in Hengelo.

Foto links: Op de deurpost van het huis van een joodse familie is een kokertje bevestigd met een tekst uit de Thora.