1993-02
De volgende uitdrukking werd onlangs door een van de bestuursleden gehoord: ‘Met de buul de bokse lappen’. De hoog bejaarde dame die deze uitdrukking gebruikte wilde de betekenis ervan niet zeggen, maar het zal wel betekenen dat iemand straatarm is. Zo arm dat de geldbuil gebruikt wordt om de broek te repareren, de geldbuil wordt toch niet gebruikt om geldin te doen en op deze wijze doet hij nog ergens dienst voor.
1993-03
‘Met un worste naor un zıeje spek smieten’ zie (zieje) spek = een vierkant plat stuk spek smieten = gooien.
Bovenstaande uitdrukking heeft verrassend veel betekenissen. We hoorden:
* Iemand die werk deed waar hij voordeel in zag.
* Met iets kleins iets groots kunnen krijgen.
* Na de slacht kregen de kinderen vroeger een worst mee voor de meester (in de hoop op goede cijfers).
In de Van Dale staat: ‘Een spiering uitwerpen om een kabeljauw te vangen’. (Een kleinigheid opofferen om iets veel groters te verkrijgen.
1993-04
‘Kom moar bi’j mien op de slippe zitten’
Deze uitdrukking betekent zoveel als: ‘Kom maar bij mij op schoot zitten’. Er zijn nog meer gezegden waar het woord ‘slippe’ in voor komt namelijk:
‘Gooi de boel maar in mien slippe’ in de betekenis van: ik snap er niet veel van maar het zal wel kloppen.
‘Holt halen in de slippe’ wat betekent dat je brandhout haalt bijeengehouden in het uiteinde van je schort.
‘Op de slippe goan zitten’ op je eigen jas gaan zitten.
Diversen
‘Elke koe lekt zien eigen kalf’
Boerenlaeven, ’t joor rond.
Meister Heuvel uut Loorne, achter Lochen, hef bi-jnao honderd joor elene ’t boek eschreven ‘Oud Achterhoeks boerenleven’. ln dat boek beschrif hi-j ’t boerenlaeven, ’t hele joor rond. En a’j in dat boek an ’t laezen bunt, dan vult al gauw op, dat der in dat boerenlaeven van vrogger heel wat heiligendagen an te passe kwammen.
Tegeswoordeg kenne wi-j alleen nog maor de grote feestdagen, zo as Paosen, Pinkstern, Hemelvaart en Kasmissen. Veur ons hebt die dagen now ok ’n heel anderen inhold ekregen, want dan he’w ’n paar vrieje dagen, wi-j aet wat sjieker, of wi-j gaot uut aeten, wi-j doet wat biezunders.Maor veur honderd joor of meer waren der heel wat meer dagen met ’n name en met ’n beteikenis, ok vake van belang veur ’t boerenbedrief. Lao’w maor ’s kieken.
Wi-j begint bi-j Maria Lichtmis, op 2 februari. ’t Was den lesten dag die nog an Kerstmis was ekoppeld, namelek 40 dagen later. De biejenholders kenden de spreuk: ‘Lechmessen kloor, gif ’n goed biejenjoor’. Op Maria Lichtmis werden in de roomse kerke keersen ezegend, die den anderen dag gebruukt werden bi-j ’t geven van de Blasiuszegen.
Op 3 februari was ’t de naamdag van de heiligen St. Blasius, net as de meeste heiligen was ok hi-j op ’n vervaelende maniere an zien ende ekommen,maor sinds die tied stond hi-j bekend as beschermheiligen tegen ziektes an de kael. En as ow den zegen werd egeven, werden der ow twee keersen kruuslings tegen den hals eholden. Eén van de weerspreuken die an Blasius is ekoppeld geet as volgt:
As ’t op Sint Blasius raegent of waejt, zeuven wekken dat de wintermölle draejt’.
Lees verder op pagina 3